محمد میرزاخانی
زهرا نعمتی

مقدمه: گیاهان زراعی ممکن است در مقطعی از دوره رشد خود با یکی از تنش­های محیطی از جمله کم آبی، شوری، گرما و غیره برخورد نمایند که به­صورت طبیعی موجب کاهش عملکرد آن ها می­شود. از عمومی­ترین پاسخ­ها به تنش در گیاهان می توان به تولید انواع مختلفی از ترکیبات با نام عمومی محلول­های سازگار نام برد. اسیدسالیسیلیک از گروه ترکیبات فنولی در گیاهان است و یک شبه هورمون و تنظیم کننده رشد گیاهی به حساب می­آید و نقش مهمی را در تنظیم رشد و نمو گیاه ایفا می کند. مواد و روش ها: این آزمایش در سال زراعی ۱۳۹۰ به­صورت کرت­های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه پیام نور اراک اجرا شد. تنش آبی به­عنوان عامل اصلی در سه سطح (I۰= آبیاری بر­اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، I۱= آبیاری به میزان ۸۰ درصد نیاز آبی گیاه و I۲= آبیاری به میزان ۶۰ درصد نیاز آبی گیاه) در کرت­های اصلی و ارقام مختلف ذرت به­عنوان عامل فرعی در سه سطح (V۱= S.C۳۷۰, V۲= Apex, V۳= S.C۷۰۴) در کرت­های فرعی و تیمار محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک به عنوان عامل فرعی فرعی در دو سطح (عدم مصرف (Sa۰) و مصرف ۳۰۰ پی پی ام (Sa۱) در هکتار) در کرت­های فرعی فرعی قرار گرفتند. صفاتی مانند ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد برگ سبز، تعداد بلال در بوته، عملکرد بیولوژیکی گیاه و هدایت الکتریکی شیره سلولی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان دادند که اثر سطوح مختلف تنش آبی بر صفات ارتفاع گیاه، تعداد بلال در بوته، عملکرد بیولوژیکی گیاه و هدایت الکتریکی شیره سلولی معنی­دار بود. هم چنین اثر تیمار ارقام مختلف ذرت نیز بر صفات ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد برگ سبز، عملکرد بیولوژیکی گیاه و هدایت الکتریکی شیره سلولی معنی­دار بود. در بین سطوح تیمار تنش آبی، بیش­ترین و کم­ترین عملکرد بیولوژیکی با میانگین ۳۳/۴۰ و ۰۶/۲۸ تن در هکتار به­ترتیب متعلق به تیمار شاهد (آبیاری نرمال) و تیمار آبیاری بر­اساس ۶۰ درصد نیاز آبی گیاه بود. در بین ارقام ذرت نیز، بیش­ترین و کم­ترین عملکرد بیولوژیکی با میانگین ۸۳/۴۰ و ۴۴/۲۶ تن در هکتار به­ترتیب متعلق به ارقام S.C۷۰۴ و S.C۳۷۰ بود. نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که با افزایش شدت تنش آبی، رشد و نمو ذرت نیز تحت تاثیر منفی قرار گرفت؛ به­طوری که عملکرد بیولوژیکی ذرت از میانگین ۳۳/۴۰ تن در هکتار در تیمار آبیاری شاهد به میانگین ۰۶/۲۸ تن در هکتار در آبیاری بر­اساس ۶۰ درصد نیاز آبی گیاه کاهش یافت. استفاده از محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک باعث افزایش عملکرد بیولوژیکی ارقام ذرت شد؛ ولی این افزایش معنی­دار نبود.

واژه های کلیدی: ذرت, رژیم آبی, عملکرد بیولوژیکی, هدایت الکتریکی, هیبرید