مرتضی رحیمی - استادیار دانشگاه شیراز

شعائر، جمع شعیره یا شعار که در معنای آن، علامت و نشانه نهفته، در قرآن چهار بار به کار رفته است و هرچند که در ضمن موضوعات حج مطرح شده و از همین رو به صورت مناسک و قربانیهای حج، صفا و مروه و مشابه آنها نیز معنی شده، مفهوم وسیع و گسترده دارد. از همین رو هر چیزی که نشانه و علامت خداوند باشد و انسان را به یاد خدا بیندازد از شعائر است، به همین سبب شعائر به صورت دین و اوامر و نواهی خداوند معنا شده است. در آیه  من یعظم شعائر الله فان‍ها من تقوی القلوب€ از تعظیم و بزرگداشت شعائر و لزوم آن سخن گفته شده، گرچه برخی از دانشمندان اسلامی، همچون نراقی در استفاده وجوب تعظیم شعائر و چگونگی آن از آیه مورد بحث ایراداتی را طرح نموده اند، در عین حال اصل لزوم بزرگداشت شعائر خداوند را از طرق روایات و عقل نفی ننموده اند.      عنوان شعائر در موارد زیادی در فقه مورد توجه فقها واقع شده و از طریق آن، مطلوبیت یا جواز و وجوب مواردی همچون اذان، نماز جماعت، سلام کردن، ختنه کردن، مراسم اعیاد و وفیات، زیارت قبور معصومینŒ و...، رعایت پوشش و حجاب و پوشش توسط زنان، نتراشیدن صورت، دست ندادن به افراد نامحرم و موارد دیگر نتیجه گرفته شده است.

شعائر الله, حرمات الله, تعظیم و بزرگداشت, قرآن و فقه