فرخنده عسکری ملک آباد - دانشگاه سیستان و بلوچستان،ایران
رضا جهانشاهی - گروه زمین شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
سپیده مالی - دانشگاه صنعتی شاهرود

در این پژوهش منابع آب زیرزمینی منطقه آتشفشانی بزمان و مناطق نزدیک به آن، به تعداد ۶۹ محل چشمه و چاه کشاورزی با استفاده از روش های گرافیکی، نسبت یونی و شاخص­های کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان می­دهد، پنج تیپ Na-Cl، Na-Cl-SO۴، Na-Cl-HCO۳، Na-SO۴ و Na-HCO۳ در آب زیرزمینی منطقه وجود دارد و نوع غالب عمدتا آب های کلرو بیکربناته سدیک و کلرو سولفاته سدیک هستند. علاوه برآن تمامی نمونه­ها نسبت به انیدریت، هالیت، تناردیت و اکثر نمونه های آب زیرزمینی نسبت به کلسیت، دلومیت، ژیپس و آراگونیت تحت­اشباع بودند. نتایج حاصل از نسبت­های یونی نشان می­دهند که هر سه نوع کانی­های کلسیت، دولومیت و ژیپس در منطقه، خصوصیات هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی منطقه را کنترل می­کنند. بر مبنای نمودارهای تعیین منشا شوری، عامل شوری آب زیرزمینی چشمه­های منطقه، انحلال کانی­های نمک تشخیص داده شد. با توجه به نمودار شولر مشاهده می­گردد که اکثریت نمونه­های آب چاه­ها و بیشتر نمونه­های آب چشمه­ها به جز چشمه­های S۴، S۵، S۱۱ و S۱۴ از نظر شرب در محدوده­ی خوب و قابل­قبول قرار می­گیرند؛ در حالیکه بر خلاف انتظار بر اساس نمودار ویلکوکس، بیشتر نمونه­های آب زیرزمینی جهت کشاورزی مناسب نیستند. دلیل این امر، نسبت بالای جذب سدیم در آب های با هدایت الکتریکی پایین است، که سبب تخریب بافت خاک می شود.

Salinity source, Ion ratio, Saturation index, Water type, منشا شوری, نسبت یونی, اندیس اشباع, تحلیل عاملی, تیپ آب