زهرا امام زمانی - PhD Student, Department of Clinical Psychology, Semnan University, Semnan, Iran
اسحق رحیمیان بوگر - Associate Professor, Department of Clinical Psychology, Semnan University, Semnan, Iran
علی مشهدی - Professor, Department of Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

مقدمه: اختلال اضطراب اجتماعی با اضطراب شدید از موقعیت­ های اجتماعی مشخص می­ شود که احتمال دارد فرد مورد ارزیابی دیگران قرار گیرد. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بافتاری بر تنظیم هیجان و نشانه ­های جسمانی دردناک افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بود. روش­: طرح پژوهش حاضر مطالعه تک ­آزمودنی A-B بود. جامعه آماری شامل همه افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی شهر مشهد در سال ۱۴۰۰ بود، که ۱۲ نفر با روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس طرحواره درمانی بافتاری طی ۱۶ جلسه ۱ ساعته و به صورت هفته ­ای یک بار برای ۱۲ آزمودنی­ اجرا شد. در این پژوهش از پرسشنامه ­تنظیم هیجان (۲۰۰۳) و مقیاس آنالوگ بصری (۱۹۲۱) استفاده شد. آزمودنی­ ها در مرحله­ خط پایه، جلسات ۴، ۸، ۱۲ و ۱۶ و پیگیری ۳ ماهه به پرسشنامه­ ها پاسخ دادند. جهت تحلیل داده ­ها از تحلیل دیداری، درصد بهبود، شاخص تغییر پایا و اندازه­ اثر ناهمپوش استفاده شد. یافته­ ها: درصد بهبود (>۲۵%)، شاخص تغییر پایا (>۱/۹۶) و درصد داده­ های غیرهمپوش (>۷۵) نشان­ دهنده­ تاثیر معنادار درمان در افزایش ارزیابی مجدد همه­ آزمودنی­ ها (به جز آزمودنی ۱۲)، کاهش فرونشانی ابراز همه­ آزمودنی­ ها و کاهش نشانه­ های جسمانی دردناک همه­ آزمودنی­ ها (به جز آزمودنی ­۷) بود. درصد بهبود پیگیری نشان ­داد مداخله در افزایش ارزیابی مجدد و کاهش فرونشانی ابراز و نشانه­ های جسمانی دردناک موثر بوده است. نتیجه ­گیری: براساس یافته ­ها طرحواره درمانی بافتاری با اصلاح ذهنیت­ ها و روش­ های موج سوم، در بهبود تنظیم هیجان و کاهش نشانه­ های جسمانی دردناک موثر بود؛ لذا می­ توان طرحواره درمانی بافتاری را به عنوان مداخله­ ای مناسب برای اختلال اضطراب اجتماعی پیشنهاد نمود.

Schema therapy, Emotion regulation, Somatic symptoms, Pain, Social anxiety disorder, طرحواره درمانی, تنظیم هیجان, نشانه­ های بدنی, درد, اختلال اضطراب اجتماعی