سودابه آقابابایی - استادیار گروه بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبتهای مادر و کودک، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران.
علیرضا سلطانیان - استاد گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران.
شکوفه شریفی - کارشناس مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران.
الناز ترک زبان - کارشناس مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران.
منصوره رفائی - استادیار گروه بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبتهای مادر و کودک، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران.

مقدمه: تهوع و استفراغ می تواند موجب کاهش کیفیت زندگی در زنان باردار شود. شناخت عوامل مرتبط و نحوه تسکین آن می تواند در مراقبت از زنان باردار نقش مهمی ایفا کند، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر شدت تهوع و استفراغ در دوران بارداری و نحوه کنترل آن توسط مادران انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی در سال ۱۳۹۳ بر روی ۱۶۰ زن باردار با سن بارداری ۲۰-۶ هفته و حاملگی تک قلو مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر همدان انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه­ محقق ساخته با سوالاتی در مورد مشخصات فردی، باروری و نحوه کنترل تهوع و استفراغ و پرسشنامه بررسی تهوع و استفراغ بارداری جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون دقیق فیشر انجام شد. میزان  pکمتر از ۰۵/۰ معنی­دار در نظر گرفته شد. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه،شدت تهوع و استفراغ در ۷۹ نفر (۴/۴۹%) خفیف، در ۷۵ نفر (۹/۴۶%) متوسط و در ۶ نفر (۷/۳%) شدید بود. سن مادر، شغل مادر، سن بارداری و اوقات شبانه روز با شدت تهوع و استفراغ ارتباط معناداری داشتند (۰۵/۰p<). ۸۹ نفر (۲/۵۶%) از واحدهای پژوهش به دنبال راه چاره برای تخفیف شدت بیماری با استفاده از دارو و ترکیبات گیاهی بودند. ویتامین B۶ و عرق نعنا بیشترین مصرف را داشتند. ۸۰ نفر (۵۰%) از زنان به دلیل نگرانی از آسیب به جنین از هیچ دارویی استفاده نکرده بودند. نتیجه گیری: متغیرهایی مانند سن مادر، شغل مادر، سن بارداری و زمان وقوع تهوع و استفراغ در طول روز، با شدت تهوع و استفراغ ارتباط دارند. ویتامین B۶ و عرق نعنا، بیشترین مصرف را برای تسکین تهوع و استفراغ دوران بارداری داشتند.

استفراغ, بارداری, تهوع, کنترل