آذین نیازی - دانشجوی کارشناسی ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
صدیقه یوسف زاده - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
حسن رخشنده - مرکز تحقیقات فارماکولوژیک گیاه دارویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. استادیار گروه فارماکولوژی، مرکز تحقیقات فارماکولوژیک و گیاه دارویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
حبیب الله اسماعیلی - استاد گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: خودکارآمدی، عامل انگیزشی مهمی برای موفقیت در شیردهی است؛ به طوری که افزایش خودکارآمدی در دوره پس از زایمان باعث تداوم شیردهی در مدت توصیه شده می­گردد. انجام مداخلات ارتقاء دهنده خودکارآمدی شیردهی بر اساس منابع خودکارآمدی، عملی منطقی به نظر می­رسد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین و مقایسه درمان شقاق پستان با کرم خرفه و لانولین بر میزان خودکارآمدی شیردهی انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده دوسوکور در سال ۱۳۹۵ بر روی ۸۶ زن شیرده مبتلا به شقاق نوک پستان در مشهد انجام شد. افراد به صورت تصادفی در دو گروه درمانی ۴۳ نفری کرم خرفه و لانولین قرار گرفتند. روش صحیح شیردهی و طریقه استعمال دارو به افراد هر دو گروه آموزش داده شد و از آنها خواسته شد درمان را ۳ بار در روز و به مدت یک هفته ادامه دهند. نمره شقاق نوک پستان قبل از شروع مداخله و روزهای سوم و هشتم بعد از مداخله با استفاده از مقیاس استور توسط پژوهشگر اندازه گیری و ثبت شد. ابزار خودکارآمدی شیردهی قبل از مداخله و یک روز پس از اتمام درمان (روز هشتم) از طریق مصاحبه با واحدهای پژوهش تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۲۲) و آزمون­های تی تست، تحلیل واریانس با مقادیر تکراری، من ویتنی و کای دو انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون من ویتنی، دو گروه قبل از مداخله از نظر میانگین نمره شقاق همگن بودند، ولی بین دو گروه در روز سوم و هشتم از نظر آمار ی اختلاف معناداری وجود داشت (۰۰۱/۰>p)؛ به طوری که بهبودی در گروه کرم خرفه سریع تر از گروه لانولین بود. امتیاز خودکارآمدی در هر دو گروه افزایش یافته بود و در هر یک از گروه­ها این افزایش معنادار بود (۰۰۱/۰>p)، اما در مقایسه دو گروه این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود (۴۳۴/۰=p). نتیجه گیری:کرم خرفه در مقایسه با لانولین سبب تسریع در روند بهبود شقاق پستان و به دنبال آن افزایش نمره خودکارآمدی شیردهی می گردد، هرچند این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود.

خرفه, خودکارآمدی شیردهی, لانولین, نوک پستان