زهرا بهبودی مقدم - دانشیار گروه بهداشت باروری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
مهناز کشاورز افشار - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.
اکبر پوررحیمی - کارشناس ارشد پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.
زیبا تقی زاده - استادیار گروه بهداشت باروری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
پوران مختاری زنجانی - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.
علی منتظری - استاد گروه سلامت روان، مرکز تحقیقات سنجش سلامت، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران.

مقدمه: دوره نفاس، به ۶ هفته اول پس از زایمان اطلاق می­شود. این دوره برای مادران بسیار استرس­زا می­باشد و زنان با تغییرات زیادی از جمله تغییرات کیفیت خواب مواجه می­شوند. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت خواب زنان در دوره نفاس و عوامل مرتبط با آن انجام شد. روش کار: این مطالعه مقطعی در سال ۱۳۹۳ بر روی ۲۰۰ مادر در دوره­ نفاس که به مراکز بهداشتی ­درمانی شهرستان زنجان مراجعه کرده­ بودند؛ انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه کیفیت خواب پیترزبورگ، شاخص افسردگی پس از زایمان ادینبرگ و پرسشنامه جمعیت­شناختی گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های کای دو، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین کیفیت خواب در دوره نفاس ۳۱/۲±۷۴/۷ بود و ۱۲۵ نفر (۵/۶۲%) از زنان در این دوره، از کیفیت پایین خواب رنج می­بردند. دفعات بیدار شدن به علت گریه شیرخوار (۴۱/۰=r، ۰۰۱/۰>p) و تغذیه شیرخوار (۴۶/۰=r، ۰۰۱/۰>p) از مهم­ترین عواملی بودند که با اختلالات خواب همبستگی معناداری داشتند، همچنین افسردگی مادر با کیفیت پایین خواب همبستگی معناداری را نشان داد (۱۶/۰=r، ۰۳/۰=p). از بین مشخصه­های جمعیت­شناسی، تحصیلات مادر (۳۷/۰-=r، ۰۰۴/۰=p)، شغل همسران (۰۳/۰=p)، سن (۲۸/۰=r، ۰۲/۰=p) و اشتغال مادران (۰۳/۰=p) همبستگی معناداری با اختلال خواب نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به پایین بودن کیفیت خواب در دوران نفاس، وجود برنامه­هایی جهت پیشگیری، تشخیص و کمک به درمان اختلالات­ خواب علاوه بر مراقبت­های معمول نفاس ضروری به­نظر می­رسد.

افسردگی, کیفیت خواب, نفاس