پانته آ شیرویه - متخصص طب سنتی، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.
مریم حمزه لو مقدم - استادیار گروه داروسازی سنتی، مرکز تحقیقات طب سنتی و مفردات پزشکی، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.
فتانه هاشم دباغیان - استادیار موسسه تحقیقات طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
روشنک مکبری نژاد - استادیار گروه طب سنتی، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.

مقدمه: دیسمنوره اولیه در همراهی با علائم همراه، عواقب فراوانی به دنبال دارد. از دیدگاه طب سنتی ایران و مطالعات، زنجبیل خوراکی و موضعی بر درد دیسمنوره اولیه موثر هستند، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر خوراکی کپسول زنجبیل و اثر موضعی روغن زنجبیل تهیه شده به روش ماسراسیون بر علائم همراه دیسمنوره و مقایسه اثرات آن ها انجام شد. روش کار : این مطالعه کارآزمایی بالینی یک سوکور در سال ۹۶-۱۳۹۵ بر روی ۷۰ دانشجوی مبتلا به دیسمنوره متوسط و شدید و ساکن در خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران انجام شد. علائم همراه دیسمنوره در این دانشجویان در سیکل اول بر اساس معیار چند بعدی کلامی ارزیابی شد، سپس بیماران به طور تصادفی به دو گروه خوراکی و موضعی تقسیم شدند و طی سه سیکل بعدی دارو را از دو روز قبل از شروع قاعدگی تا روز سوم قاعدگی دریافت کردند. گروه خوراکی هر ۶ ساعت یک عدد کپسول زنجبیل مصرف کردند و گروه موضعی هر ۶ ساعت پنج قطره روغن زنجبیل زیر شکم مالیدند. علائم همراه دیسمنوره در هر سیکل بر اساس معیار چند بعدی کلامی ارزیابی و سپس مقایسه شد.تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۷) و آزمون های من ویتنی و ویلکاکسون انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنادار در نظر گرفته شد. یافته ها: خستگی، بی حالی، نفخ، سردرد، کمردرد و گرفتگی عضلات پا در هر دو گروه نسبت به قبل از مداخله کاهش یافت (۰۵/۰p<). تهوع، استفراغ و اسهال در گروه خوراکی و تغییر حالات عصبی و پادرد در گروه موضعی بعد از مداخله کاهش یافت (۰۵/۰p<). عارضه جانبی فقط در گروه خوراکی مشاهده شد (۶۰%). نتیجه گیری: هر دو فرم زنجبیل موجب کاهش مشابه علائم عمومی و عصبی همراه دیسمنوره شدند و فرم خوراکی تعداد بیشتری از علائم گوارشی و فرم موضعی تعداد بیشتری از علائم عضلانی- اسکلتی همراه دیسمنوره را کاهش داد. همچنین از آنجا که فرم موضعی بهتر از فرم خوراکی توسط بیماران تحمل شد، به نظر می رسد مالیدن موضعی روغن زنجبیل انتخاب بهتری در کاهش علائم عمومی و عصبی همراه دیسمنوره باشد.

روغن زنجبیل, زنجبیل, طب سنتی ایران, علائم همراه دیسمنوره, قاعدگی دردناک