رزیتا رضایی - مربی گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران.
سوسن ساعت ساز - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران.
عباس علی پور - PhD گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران.
زهرا بهشتی - مربی گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران.

مقدمه: عمل سزارین از اعمال جراحی رایج زنان است و درد و اضطراب بعد از آن از مسائل مهمی است که زنان جوان مشتاق مراقبت از نوزادشان، با آن روبرو می باشند. مدیریت درد پس از عمل از ناراحتی بیمار کاسته، باعث راه رفتن سریع تر، کاهش مدت بستری در بیمارستان و افزایش رضایت بیمار می شود، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر ماساژ بر درد پس از سزارین انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی یک سوکور، از مرداد ماه سال ۱۳۹۳ تا تیر ماه سال ۱۳۹۴ بر روی ۱۵۶ زن نخست زا که جهت سزارین الکتیو به بیمارستان امام علی (ع) آمل مراجعه کرده بودند، انجام شد. نمونه ها به صورت تخصیص تصادفی در سه گروه ۵۲ نفره ماساژ دست و پا، ماساژ پا و کنترل قرار گرفتند. سپس ۴ ساعت پس از دریافت مسکن، شدت درد و علائم حیاتی بیمار قبل، بلافاصله و ۹۰ دقیقه بعد از ماساژ اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۲۲) و STATA (نسخه ۱۲) انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر، نشان دهنده کاهش معنی دار درد بلافاصله و ۹۰ دقیقه بعد از ماساژ در گروه های مداخله بود (۰۰۱/۰p<)، اما بین دو گروه مداخله کاهش شدت درد اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت (۹۸/۰=p). همچنین روند تغییرات مربوط به برخی متغیر های فیزیولوژیک (فشار خون و تنفس) بعد از ماساژ معنی دار بود (۰۰۱/۰p<)، اما این تغییر برای ضربان نبض معنی دار نبود. همچنین به دنبال ماساژ کاهش سطح اضطراب (۰۰۱/۰p<) نیز مشاهده شد. نتیجه گیری: ماساژ دست و پا می تواند به عنوان یک مداخله موثر و بدون عارضه پرستاری در مراقبت و کنترل درد پس از عمل جراحی بیماران کمک کننده باشد.

درد, سزارین, ماساژ