حسن درواخ - کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی، مربی گروه دروس عمومی، دانشگاه صنعتی شهدای هویزه، سوسنگرد، ایران.
آسیه سادات موسویان - کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی، مربی گروه دروس عمومی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، ملاثانی، ایران.

مقدمه: دیابت ملیتوس شامل گروهی از اختلالات متابولیک (سوخت وسازی) شایع است که ممکن است در سوخت وساز چربی و پروتئین بروز کند و با توجه تحقیقات متخصصان، فعالیت های ورزشی منظم نقشی اساسی در کنترل و بهبود دیابت دارند. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر ریتم شبانه روزی طی دوازده هفته تمرین هوازی منتخب بر کاتابولیسم پروتئین زنان دیابتی نوع ۲ انجام شد. روش کار: این مطالعه نیمه تجربی در سال ۱۳۹۵ بر روی ۴۵ نفر از زنان دیابتی شهرستان بهبهان انجام شد. افراد به طور تصادفی به دو گروه تجربی ۱۵ نفره تمرین هوازی صبح و تمرین هوازی بعدازظهر و گروه کنترل تقسیم شدند. گروه تجربی تحت تمرین هوازی منتخب با شدت ۷۰-۵۵% حداکثر ضربان قلب هفته ای ۳ روز با مدت فزاینده از ۳۵ تا ۵۰ دقیقه در هر جلسه قرار گرفتند. همچنین شدت فعالیت هر ۴ هفته ۵% اضافه می شد. تمرینات پس از ۱۵ دقیقه پیاده روی تند شامل تمرینات برگرفته شده از حرکات ایروبیک و حرکات هماهنگ دست وپا بود. گروه کنترل نیز در مدت ۱۲ هفته تمرین ورزشی خاصی نداشتند. آزمون اوره ۲۴ ساعته ادرار در هفته اول و دوازدهم اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی LSD انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: تمرین هوازی منتخب به مدت ۱۲ هفته در صبح و بعدازظهر باعث کاهش معنی دار در میزان اوره ۲۴ ساعته ادرار آزمودنی ها نسبت به گروه کنترل شد (۰۵/۰≥p). بین تاثیر تمرین هوازی صبح و بعدازظهر در میزان اوره ۲۴ ساعته ادرار آزمودنی ها تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰۵/۰≤p). نتیجه گیری: تمرین صبح و بعدازظهر هر دو تقریبا به یک اندازه بر کاتابولیسم پروتئین زنان دیابتی موثر هستند.

دیابت, ریتم شبانه روزی, فعالیت هوازی, کاتابولیسم پروتئین