مروارید ایرانی - دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت باروری، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
ناهید ملکی - دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت باروری، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
رباب لطیف نژاد رودسری - دانشیار بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبت مبتنی بر شواهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. دانشیار بهداشت باروری، گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه: مطالعات کارآزمایی بالینی شاهددار ­تصادفی، یکی از مهم ترین و کارآمدترین مطالعات در علوم پزشکی می باشند. به علت اهمیت این نوع مطالعات در تولید شواهد معتبر علمی در رابطه با سلامت مادران، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کیفیت گزارش کارآزمایی­های بالینی منتشر شده در رابطه با تاثیر ماساژ بر شدت درد زایمان توسط پژوهشگران ایرانی و با استفاده از معیارهای CONSORT طراحی و انجام شد. روش­کار: در این مطالعه توصیفی، مقالات کارآزمایی بالینی منتشر شده در رابطه با تاثیر ماساژ بر شدت درد زایمان در مجلات فارسی و انگلیسی زبان نمایه شده در SID، IranMedx، IRANDOC، Magiran، PubMed، Scopus، CINAHL و Google scholar با استفاده از کلید واژه­های درد زایمان، ماساژ، کارآزمایی بالینی در فاصله سال­های ۹۶-۱۳۸۴ بررسی شدند. از تعداد کل ۱۵۵ مقاله، ۲۰ مقاله با استفاده از ابزار Consort ۲۰۱۰ مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیشترین و کمترین امتیازی که هر مقاله می توانست به دست آورد ۳۷ و صفر بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش­های آمار توصیفی و نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۴) انجام شد. یافته­ها: بر اساس نتایج ارزیابی ۲۰ مقاله در زمینه تاثیر ماساژ بر شدت درد زایمان، میزان انطباق کلی کیفیت مقالات مورد بررسی با معیارهای گزارش Consort، ۵۴% برآورد شد. در مجموع، بیشترین نقص در قسمت مواد و روش­ها بود و از آیتم­های این قسمت، بیشترین نواقص در تعیین حجم نمونه، روش به کار رفته برای تخصیص تصادفی شرکت کنندگان در مطالعه و نحوه کورسازی و انجام آن بود. میانگین کلی نمرات مقالات ۱۸/۳±۱۵/۲۰ از حداقل و حداکثر ۲۷-۱۲ بود. بیشترین درصد نواقص گزارش شده مرتبط با بخش مواد و روش ها به میزان ۴۲% تخمین زده شد. نتیجه­گیری: بیشترین ضعف پژوهشگران در گزارش نتایج مطالعات، در قسمت مواد و روش­ها می باشد که می توان با آموزش بیشتر این مباحث، استفاده از متخصصین آمار و متدولوژی و همچنین استفاده از ابزارهای استاندارد برای خودارزیابی مقالات، این موارد را برطرف نمود.

ارزیابی نقادانه, ایران, درد زایمان, کارآزمایی بالینی, ماساژ, CONSORT