محمد شبانی - استادیار گروه علوم ورزشی، مرکز آموزش عالی کاشمر، کاشمر، ایران.
سمیرا مقیمی - کارشناس ارشد تربیت بدنی، دانشکده تربیت بدنی، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه: وضعیت سلامت زنان پس از یائسگی به دلیل کاهش سریع سطح استروژن به شدت تغییر می کند. انجام فعالیت های پیشگیرانه مناسب می تواند باعث سازگاری و سطح سلامت بالاتر در این دوره شود. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تراکم و محتوای مواد معدنی و همچنین میزان شیوع استئوپنی و استئوپروز مهره های کمری در زنان یائسه فعال و غیر فعال انجام شد. روش کار: این مطالعه در سال۱۳۹۰ بر روی ۱۲ زن یائسه فعال و ۱۲ زن یائسه غیرفعال ۵۸-۵۰ ساله انجام شد. گروه فعال تجربه حداقل ۳ سال برنامه پیاده روی (۳ جلسه در هفته و هر جلسه یک ساعت) داشتند، در حالی که گروه غیر فعال هیچگونه برنامه ورزشی مشخصی نداشتند. تراکم و محتوای مواد معدنی و میزان شیوع استئوپنی و استئوپروز استخوان ران به وسیله دستگاه DEXA اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف و تی مستقل انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها:تراکم مواد معدنی مهره های کمری و مقادیر Tscore زنان یائسه فعال در تمامی قسمت های اندازه گیری شده بیشتر از زنان غیر فعال بود و تفاوت بین دو گروه از نظر آماری معنی دار بود (۰۰۲/۰=p). همچنین محتوای مواد معدنی استخوان زنان فعال (۰۰۲/۰=p) به جز مهره اول و دوم کمر و مقادیر Zscore به جز مهره اول تا چهارم و کل کمر از زنان غیرفعال بالاتر بود و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود. میزان شیوع استئوپنی و استئوپروز نیز در زنان یائسه فعال کمتر از همتایان غیر فعال بود. نتیجه گیری: شرکت در فعالیت های بدنی ساده نظیر پیاده روی می تواند منجر به افزایش تراکم و محتوای موادمعدنی در مهره های کمری و در نتیجه کاهش میزان شیوع استئوپورز و استئوپنی و همچنین کاهش خطر شکستگی های استخوانی در زنان یائسه شود.

استئوپروز, استئوپنی, تراکم مواد معدنی مهره های کمری, زنان یائسه فعال