احمد قربانی - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات فارماکولوژیک گیاهان دارویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
رضا سالاری نیا - دانشجوی دکتری تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
داوود مهدیان - دانشجوی دکترای تخصصی فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
حسن رخشنده - استادیار فارماکولوژی، مرکز تحقیقات فارماکولوژیک گیاهان دارویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: گیاهان دارویی منبع مهمی برای درمان بسیاری از بیماری ها هستند. اما پیش از استفاده از این گیاهان در زنان باردار باید خطر احتمالی آن ها بر بارداری بررسی شود. سیاه دانه از جمله گیاهان دارویی پر مصرف در طب سنتی است، اما شواهد کافی در مورد خطرات احتمالی آن در حاملگی وجود ندارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی سمیت احتمالی مصرف عصاره سیاه دانه طی دوره بارداری در موش صحرایی انجام شد. روش کار: این مطالعه از نوع حیوانی است که در سال ۱۳۹۴ انجام شد. در این مطالعه موش های صحرایی حامله به سه گروه هشت تایی تقسیم شدند: (۱) گروه کنترل که آب و غذای معمولی دریافت کردند، (۲) گروه سیاه دانه با دوز پایین که از ابتدای بارداری تا روز دهم ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم عصاره آبی الکلی سیاه دانه به آب خوراکی آنها اضافه شد و (۳) گروه سیاه دانه با دوز بالا که از ابتدای بارداری تا روز دهم ۳۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره به آب آن ها اضافه شد. طول دوره بارداری، تعداد نوزادان مرده به دنیا آمده و وضعیت سلامت نوزادان مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و سپس تست تعقیبی توکی انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: در مقایسه با گروه کنترل، عصاره سیاه دانه در دوزهای ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم و ۳۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم تاثیر معنی داری بر طول دوره بارداری، درصد مرده زایی، تعداد نوزادان و وزن نوزادان نداشت. همچنین تا ۳۰ روز پس از تولد، اختلال رفتاری یا ناهنجاری اسکلتی در نوزادان مشاهده نشد. نتیجه گیری: مصرف عصاره آبی الکلی سیاه دانه تا دوز ۳۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم طی نیمه نخست بارداری اثر سمی بر بارداری و شاخص های سلامت نوزادان موش صحرایی ندارد. پیشنهاد می شود مطالعات تکمیلی برای بررسی عوارض درازمدت سیاه دانه انجام شود.

بارداری, سمیت, سیاه دانه, مرده زایی