مهدیه اکبری - کارشناس ارشد پژوهش هنر دانشکده هنر دانشگاه شاهد

قالی های پرده ای گونه ای از قالی هستند که معمولا شکافی برای ورود و خروج دارند. این قالی ها از سالهای دور در خانه های مردم، چادرهای عشایر، مساجد و تکایا و البته حرم امامان و امام زادگان حضوری پر نقش و رنگارنگ داشته اند؛ اما نمونه های کمی از دوران صفویه و حتی قبل از آن در موزه ها و مجموعه های خصوصی باقی مانده است. بهترین و عالی ترین این قالیها، قالی های باقی مانده از دوره قاجارند که نمونه های بی نظیری از آن ها در موزه فرش آستان قدس رضوی نگهداری می شوند. زیبایی این دستبافته ها زمانی دوچندان می شود که به معنی نقوش روی آن ها پی ببریم. یکی از مضامینی که روی اکثر این قالیها بخصوص در دوره قاجار با اشکال مختلف تکرار شده است، بهشت است. هدف این مقاله بررسی طرح بهشت بر روی قالی های پرده ای دوره قاجار موزه فرش آستان قدس رضوی می پردازد. در این قالی ها موضوع بهشت به گونه های مختلفی تجلی یافته است. ازآنجاکه این قالیها در ورودی اماکن مذهبی قرار می گرفتند نمادی از بهشت آسمانی بر روی زمین هستند. نوع پژوهش در این مقاله بنیادی (نظری) و قالب پژوهش توصیفی – تحلیلی و روش تحقیق کتابخانه ای و میدانی و روش انتخاب به صورت گزینشی با توجه به نمادهای بهشت است.

قالی، قالی پرده ای، بهشت، دوره قاجار، موزه فرش آستان قدس رضوی