صدیقه اظهری - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
حمیده خلیلیان موحد - کارشناس ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
فاطمه تارا - دانشیار گروه زنان و مامایی، مرکز تحقیقات سلامت زنان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
حبیب الله اسماعیلی - دانشیار گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: یکی از شدیدترین دردهایی که زنان در طول زندگی خود تجربه می کنند، درد زایمان خصوصا در مرحله دوم است که باعث اختلال در پیشرفت و طولانی شدن مرحله دوم زایمان و در نتیجه تجربه ناخوشایند مادر از زایمان شده و باعث افزایش تقاضای زنان باردار برای انجام سزارین می شود. یکی از راه های کاهش درد و طول مرحله دوم زایمان، استفاده از وضعیت های قائم در زایمان است ولی مشخص نیست که کدام یک از وضعیت های قائم مناسب تر است، لذا مطالعه حاضر با هدف مقایسه وضعیت های نشسته و زانویی و معمول در مرحله دوم زایمان بر شدت درد و طول مرحله دوم زایمان در زنان نخست زا انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی سه گروهه در سال ۹۱-۱۳۹۰ بر روی ۹۰ زن نخست زا مراجعه کننده به بیمارستان ام البنین (س) شهر مشهد انجام شد. افراد به روش آسان انتخاب شدند. واحدهای پژوهش پس از تکمیل پرسشنامه و ثبت مشخصات فردی، در مرحله اول زایمان مراقبت های معمول بخش را دریافت کردند. پس از اتساع کامل دهانه رحم در مرحله دوم زایمان به طور تصادفی در سه وضعیت زانویی، نشسته و خوابیده به پشت قرار گرفتند و شدت درد در پایان هر انقباض با استفاده از ابزار تطابق دیداری درد ثبت شد و طول مرحله دوم با زمان سنج تا خروج پاهای جنین ثبت شد. داده ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۱۶) و آزمون های من ویتنی، آنالیز واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و تی مستقل تجزیه و تحلیل شدند. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین شدت درد مرحله دوم زایمان در وضعیت زانویی (۲۷/۱۳±۳۲/۶۵) کمتر از نشسته (۲۹/۱۱±۰۸/۸۱) و معمول (۹۳/۱۳±۲۰/۹۰) بود (۰۰۱/۰>p). همچنین طول مرحله دوم زایمان در وضعیت زانویی، کمتر از نشسته و معمول بود (۰۰۱/۰>p) ولی اختلاف طول مرحله دوم زایمان در وضعیت زانویی در مقایسه با وضعیت نشسته معنی دار نبود (۶۵۶/۰=p). نتیجه گیری: وضعیت زانویی در زنان نخست زا با درد کمتر و طول مرحله دوم زایمان کوتاه تری نسبت به وضعیت نشسته و معمول همراه است.

درد زایمان, مرحله دوم زایمان, وضعیت های قائم