شکوفه بنکداران - استادیار غدد و متابولیسم، مرکز تحقیقات غدد، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
زهرا مظلوم خراسانی - فلوی فوق تخصصی غدد، مرکز تحقیقات غدد، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
بهروز دواچی - استادیار رادیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
محمد تقی شاکری - دانشیار گروه آمار زیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: بیماری تخمدان پلی کیستیک حدود ۱۰ درصد زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. کمبود ویتامین D در کل جوامع شایع است. با توجه به نقش ویتامین D در افزایش ترشح انسولین و کاهش مقاومت به انسولین و اثرات هیپرانسولینمی بر افزایش آندروژن ها، مطالعه حاضر با هدف تعیین اثرات ویتامین D در بیماران مبتلا به PCOS انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی در سال ۱۳۸۹ در بیمارستان قائم (عج) بر روی ۵۱ زن که معیارهای تشخیصی PCOS را داشتند انجام شد. افراد به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شده و تحت درمان با کلسیتریول (۵/۰ میکروگرم در روز)، متفورمین (۱۰۰۰ میلی گرم روزانه) و پلاسبو قرار گرفتند. پس از سه ماه بیماران از لحاظ بهبود تخمک گذاری و متابولیک مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: از ۵۱ بیمار مورد مطالعه، ۳ بیمار مطالعه را ادامه ندادند. تنها ۱۱ نفر از بیماران (۹/۲۲%) دارای سطح ۲۵ هیدروکسی ویتامین D کافی بودند. متفورمین سبب بهبود معنی داری در وزن (۰۲۷/۰=p)، سطح انسولین (۰۴۳/۰=p)، شاخص توده بدنی (۰۱۹/۰=p) و مقاومت به انسولین (۰۴۸/۰=p) شد. کلسیتریول سبب بهبود قابل توجهی در فشار خون سیستولی (۰۲۹/۰=p) و هورمون پاراتورمون (۰۰۹/۰=p) شد. درمان با کلسیتریول به میزان قابل توجهی سبب بهبود اوولاسیون در بیماران شد و ۷ نفر از بیمارانی که قبل از درمان، تخمک گذاری نداشتند بعد از سه ماه درمان، شواهد تخمک گذاری را پیدا کردند. گر چه این تغییر در دو گروه دیگر نیز مشاهده شد ولی تفاوت درمانی با کلسیتریول در بهبود اوولاسیون با دو روش دیگر کاملا معنی دار بود (۰۲/۰=p). نتیجه گیری: به نظر می رسد درمان با ویتامین D در بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک در مقایسه با متفورمین در ایجاد تخمک گذاری ارجح می باشد.

تخمک گذاری, سندروم تخمدان پلی کیستیک, کلسیتریول, متفورمین, هیرسوتیسم