نسرین باغداری - مربی، دانشکده پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
اعظم اکبری - کارشناسی ارشد مامایی، بیمارستان امام رضا (ع)، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
صدیقه آیتی - استادیار، گروه بیماریهای زنان و زایمان، مرکز تحقیقات سلامت زنان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
احمد امامی - دانشیار، گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
حبیب ا... اسماعیلی - دانشیار گروه آمار زیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: گرگرفتگی وازوموتور یکی از شایعترین مشکلات زنان حول وحوش یائسگی است و امروزه هورمون درمانی، استاندارد طلایی درمان آن است؛ اما مطالعات حتی در مصرف کوتاه مدت آن مخاطرات جدی را گزارش کرده اند. اخیرا تمایل به استفاده از منابع گیاهی،جهت درمان گرگرفتگی افزایش یافته است. دانه کتان منبعی غنی از لیگنان ها می باشد و زنان تمایل زیادی به مصرف آن دارند؛ با این حال پژوهش ها در زمینه تاثیر دانه کتان نسبتا کم است. این مطالعه با هدف کلی تعیین اثر پودر دانه کتان بر گرگرفتگی وازوموتور زنان حول وحوش یائسگی انجام شد.   روش کار: در این مطالعه دو سوکور و متقاطع، ۶۲ زن حداقل ۴۱ ساله با حداقل ۵ مرتبه گرگرفتگی روزانه متوسط تا شدید و واجد شرایط مطالعه، در دو گروه ۳۱ نفری تخصیص تصادفی شدند. مداخله شامل دو مرحله ۶ هفته ای (دوره پاکسازی؛ ۲ هفته) و مصرف روزانه ۴۰ گرم پودر دانه کتان یا دارونما طی دو نوبت بود. آزمودنی ها طی مدت مطالعه فرم های ثبت روزانه گرگرفتگی و تعریقهای شبانه را تکمیل می کردند. میانگین هفتگی هر متغیر به طور جداگانه و با تقسیم مجموع آن طی یک هفته بر تعداد روزهایی از همان هفته که فرم تکمیل شده بود، محاسبه می شد. نتایج بر اساس متوسط تغیرات میانگین هر متغیر طی مدت مداخله در مقایسه با ابتدای مطالعه، ارزیابی می شد. داده ها با آزمون تی زوجی، ویلکاکسون، آنوا و تحلیل واریانس اندازه های تکراری با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه ۱۵) تجزیه و تحلیل شد.   یافته ها: نتایج نشان داد که با مصرف پودر دانه کتان، شدت ومدت گرگرفتگیهای روزانه، شدت تعریق های شبانه و نمره اختلال در خواب در مقایسه با دارونما کاهش بیشتری داشت (به ترتیب (۰۰۹/۰p=، ۰۴۵/۰p=، ۰۰۵/۰ p=و ۰۲۸/۰p=) ولی از نظر دفعات گرگرفتگی روزانه و تعریق های شبانه تفاوت آماری معنی دارنشد. با این حال با مصرف پودر دانه کتان، میانگین دفعات گرگرفتگی روزانه افرادی که در ابتدای مطالعه دارای۷-۵ مرتبه گرگرفتگی روزانه بودند و نیز دفعات تعریق شبانه آنان کمتر یا مساوی ۲ مرتبه بود نسبت به دارونما،کاهش آماری معنی داری نشان داد (۰۰۱/۰p<).   نتیجه گیری:با توجه به نتایج پژوهش حاضر، مصرف پودر دانه کتان به مدت ۶ هفته، می تواند در کاهش علائم وازوموتور، بویژه در بیماران با علائم وازوموتور متوسط نسبت به آنان که علائم بیشتر و شدیدتری دارند، سودمند باشد.

دانه کتان, گرگرفتگی, یائسگی