فرزانه جعفرنژاد - کارشناس ارشد مامایی/ عضو هیئت علمی دانشکده ی پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
فرحت گلیجانی - . دانشجوی کارشناسی ارشد مامایی، دانشکده ی پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
سوسن پارسای - دانشیار/دکتری تخصصی تغذیه در امور بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
حبیب اله اسماعیلی - دانشیار گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه : یکی از دلایل عدم موفقیت مادران در امر شیردهی تاخیر در وقوع لاکتوژنز II می باشد . اخیرا چاقی مادر به عنوان یکی از عوامل موثر در تاخیر وقوع لاکتوژنز II مطرح است . بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط  زمان وقوع لاکتوژنز II و شاخص های تن سنجی مادران در ۱۴ روز بعد از زایمان صورت گرفته است.  روش کار : این مطالعه توصیفی تحلیلی برروی ۱۰۳ زن زایمان کرده در بیمارستانهای شهید رجایی تنکابن و امام سجاد ( ع ) رامسر در مدت یکسال انجام شده است . نمونه ها به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند و بر حسب زمان گزارش مادر مبتنی بر وقوع لاکتوژنز II از اولین روز بعد از زایمان، در دو گروه ۷۲ ساعت و کمتر و بیشتر از ۷۲  ساعت قرار گرفتند . سپس در روز ۱۴ بعد از زایمان شاخص های تن سنجی مادر اندازه گیری و ثبت می شد . جهت گردآو ری داده ها از فرمهای مصاحبه، ثبت اطلاعات از پرونده و مشاهده استفاده گردید . تجزیه و تحلیل د اده ها با استفاده از آزمون های t ، مجذور کای، آزمون من ویتنی، آزمون دقیق فیشر، همبستگی پیرسون و رگرسیون  لوجستیک انجام شد.  یافته ها : آزمون ضریب همبستگی پیرسون ارتباط مس تقیم و معنی داری ، بین شاخص های تن سنجی ۱۴ روز بعد از  زایمان مادر و زمان وقوع لاکتوژنز II نشان داد . دور میانی بازو (p=۰/۰۱۲ ، r=۰/۲۴۸ ) ، دور ساق با ، r=۰/۳۷۸) بدنی توده شاخص و ( p=۰/۰۱۸ ، r=۰/۲۳۳) پوستی چین ضخامت ، ( p<۰/۰۰۱ ، r=۰/۳۸۷) p<۰/۰۰۱ ) با زمان وقوع لاکتوژنز II ارتباط داشتند . نتایج آزمون رگرسیون لوجستیک نشان داد شاخص توده بدنی  مادر نقش تعیین کننده تری در تاخیر در وقوع لاکتوژنز II دارد (p=۰/۰۰۶ ) همچنین با استفاده از منحنی ROC ،  مشخص شد که مادران با شاخص توده بدنی ۲۹ و بیشتر در وقوع لاکتوژنز II تاخیر دارن د (p< ۰/۰۰۱ ).  نتیجه گیری : تمام شاخص های تن سنجی با زمان وقوع لاکتوژنز II ارتباط مستقیم و معنی داری دارند اما شاخص توده بدنی نسبت به سایر شاخص ها از ا عتبار بالاتری بر خوردار می باشد

لاکتوژنز II, شاخص های تن سنجی, بعد از زایمان