زهرا شهشهان - دانشیار گروه زنان و مامائی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
نیلوفر فرجی زاده - کارورز
مژده قاسمی - کارشناس مامایی، مسئول دفتر پژوهشی

مقدمه: درد زایمان شدیدترین درد شناخته شده محسوب شده و می تواند یک تجربه بحرانی در دوره زندگی زن تلقی گردد. روشهای مختلفی برای تسکین درد زایمان ارائه شده است از جمله روشهای غیر داروئی (هیپنوتیزم، طب سوزنی) و روشهای داروئی (داروهای سیستمیک، استنشاقی و بی دردی ناحیه ای) می باشد. از موثرترین روشها برای کاهش درد، بی دردی اسپاینال و اپیدورال می باشد که سبب بی دردی کامل در بسیاری از خانمهای در حال زایمان می شود. این مطالعه با هدف بررسی عوارض جانبی کاهش فشار خون به عنوان شایع ترین عارضه بی حسی اپیدورال و اثر آن بر مادر و جنین و نهایتا نوزاد متولد شده انجام شده است. روش کار: این مطالعه توصیفی در زنان حامله مراجعه کننده به بیمارستان بهشتی و جرجانی اصفهان در پاییز و زمستان سال ۱۳۸۱ انجام شد. ۱۳۷ زن حامله که رضایت کامل برای انجام بی حسی اپیدورال داشتند و سن آنها بین ۲۱-۳۰ سال بود، حاملگی اول، سن حاملگی ۳۷ تا ۴۲ هفته داشتند مورد مطالعه قرار گرفتند. افراد مورد مطالعه همگی تحت شرایط یکسان توسط یک متخصص بیهوشی تحت بی حسی اپیدورال قرار گرفتند. اطلاعات فردی، سن حاملگی، میزان دیلاتاسیون و افاسمان و فشار خون قبل از بی حسی اپیدورال، فشار خون بعد از بی حسی اپیدورال، ضربان قلب جنین قبل و بعد از بی حسی اپیدورال، سرگیجه، تهوع و نمره آپگار نوزاد متولد شده در پرسشنامه ثبت وبا استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون تی دانشجویی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج: میزان توزیع فراوانی کاهش فشار خون ۱/۱۶% در این مطالعه به دست آمد. همچنین در مورد فرضیه ارتباط کاهش فشار خون و نمره آپگار نوزاد متولد شده در بی حسی اپیدورال طی زایمان واژینال، میانگین نمره آپگار نوزاد در مادرانی که دچار کاهش فشار خون شده بودند (۲۳/۱ + ۸) و در مادرانی که اصلا کاهش فشار خون پیدا نکردند، میانگین نمره آپگار نوزاد (۷۲/۰ + ۹) بود. فراوانی نسبی سرگیجه نیز ۴/۲۰% به دست آمد. نتیجه گیری: در این مطالعه توزیع فراوانی کاهش فشار خون ۱/۱۶% به دست آمد که این میزان در مقایسه با آمار کتب مرجع کمتر است. همچنین کاهش نمره آپگار مشاهده شده در این مطالعه در محدوده عدم نیاز به احیا نوزاد بوده است که این مورد نیز به دلیل طولانی بودن مرحله دوم زایمان بوده است بنابراین می توان از این روش به عنوان روش ایمن در ترویج زایمان واژینال و کاهش آمار سزارین های غیر ضروری بهره گرفت.

بی حسی اپیدورال, کاهش فشار خون, کاهش ضربان جنین