مهری جعفری شبیری - دانشیار گروه زنان و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، فلوشیپ انکولوژی زنان
منیره حلیمی - استادیار گروه پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
علی دسترنج تبریزی - استادیار گروه پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
جعفر شهامفر - استادیار گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مقدمه: سرطان دهانه رحم یکی از شایع ترین بدخیمی های دستگاه تناسلی زنان است و از علل شایع مرگ و میر زنان در جهان محسوب می شود. در بیشتر موارد سرطان دهانه رحم از پیشرفت تدریجی ضایعات پیش سرطانی ایجاد می شود. غربالگری زنان بدون علامت با آزمایش پاپ اسمیر، موجب تشخیص و درمان زودرس ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم شده و از ایجاد سرطان دهانه رحم پیشگیری می کند. با توجه به اینکه به دستور وزارت محترم بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی انجام غربالگری این ضایعات توسط مراکز بهداشتی و درمانی کشور به مدت چندین سال قطع گردیده است ، بررسی حاضر به منظور تعیین میزان شیوع ضایعات پیش سرطانی و سرطان مهاجم دهانه رحم و نقش عوامل جمعیتی، زمینه ای و اقتصادی خانواده در ایجاد این ضایعات انجام گرفت. روش کار: این مطالعه توصیفی-مقطعی در سالهای ۱۳۸۴-۱۳۸۲ در مراکز بهداشتی درمانی شهر تبریز انجام شده است. ۶۰۲۴ زن تحت پوشش مراکز بهداشتی، درمانی وابسته به مرکز بهداشت استان به صورت طبقه بندی انتخاب شدند و تحت آزمایش پاپ اسمیر قرار گرفتند. اطلاعات جمع آوری شده در پرسشنامه ها توسط نرم افزار آماری SPSS پردازش گردید. نتایج: میزان شیوع ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم با آزمایش پاپ اسمیر ۱/۰۲% بود. درصد شیوع انواع بافتی ضایعات پیش سرطانی به ترتیب شیوع عبارت بودند از: ۰/۱۸ LSIL ، % ۰/۶۸ ASCUS % و ۰/۱۶ HSIL%. هیچ موردی از سرطان مهاجم مشاهده نشد. در این بررسی تعداد زایمان های بالاتر از ۵ ماه ۳ مورد و بیشتر، سقط ۱ مورد و بیشتر، تعداد حاملگی ۳ مورد و بیشتر، ازدواج شوهر بیشتر از یک مورد ، تعداد همسران شوهر بیشتر از یک مو رد در گروه با ضایعات پیش سرطانی دهانه بیشتربود. مصرف کاندوم به عنوان یک روش سدی جلوگیری از بارداری، عامل محافظت کننده در برابر ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم بود. نتیجه گیری: نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که غربالگری زنان بدون علامت بای د در سراسر ایران صورت گیرد.

ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم, سرطان دهانه رحم, غربالگری, پاپ اسمیر, عوامل خطر