مهدی میرابیان تبار

رساله ی منطقی- فلسفی ویتگنشتاین، اغلب به عنوان کتابی در نظر گرفته می شود که به دنبال ارایه ی تعریفی از حدود و مرزهای اندیشه از طریق تحلیل منطقی زبان است. اما حقیقت امر این است که نتیجه و غایت رازآمیز و اخلاقی این کتاب است که برای وی اهمیت دارد؛ بخشی که خود ویتگنشتاین بیشترین تاکید را بر آن دارد. او رساله را در اصل کتابی اخلاقی می داند و توجه به این نکته را کلید فهم آن تلقی می نماید. امروزه دو تفسیر از رساله ارایه می شود: تفسیر اول بیان می دارد که رساله در تلاش است تا به ما بگوید، متافیزیک به طور کلی بی معناست و باید کناری نهاده شود (تفسیر پوزیتیویست ها). برخلاف آن، تفسیر دوم، تلاش ویتگنشتاین برای مرز نهادن میان اندیشیدنی و نااندیشیدنی، و معنادار و بی معنا را تلاشی متافیزیکی می داند. ما در این مقاله تفسیر دوم را ملاک بررسی دیدگاه ویتگنشتاین در خصوص اخلاق قرار داده ایم. با توجه به آنچه خواهد آمد، به نظر می رسد خوانش متافیزیکی رساله، مطابق با محتوای آن، موجه باشد؛ زیرا معتقدیم، درک درست دیدگاه ویتگنشتاین درباره ی اخلاق، در گرو این خوانش است.

ویتگنشتاین, اخلاق, هنر, امر مطلق, امر نسبی, سوژه ی متافیزیکی, اراده