مهدی جعفری - عضو هیات علمی گروه فلسفه دانشگاه اصفهان

اشاره ای مختصر بر دشواری و ابهامی که مسایل فلسفه ی اخلاق دارند؛ ۲- مروری اجمالی بر اهم مسایل فلسفه ی اخلاق؛ ۳- به نظر می رسد آنچه در فلسفه ی اخلاق مهم است، تنقیح محل نزاع و تحریر موضع بحث است؛ زیرا با توجه به آنچه که از طرف فلاسفه ی غرب و شرق و قدیم و جدید مطرح شده، معلوم نیست که آنها به دنبال چه هستند. از باب مثال، در مساله ی باید و هست[۱] که به عقیده ی برخی تنها مساله و یا مهم ترین مساله تلقی شده، راه حلی برای مشکلات دیگر، و یا پاسخی برای مسایل دیگر فلسفه ی اخلاق نیست و لذا لازم است قبل از این که تنها به یکی ازآنها به طورمفصل پاسخ دهیم از دیگر مسایل نیز- ولو به طوراجمال- آگاهی یابیم؛ ۴- درحقیقت، نتیجه ی نهایی و ثمره ی عملی مباحث فلسفه ی اخلاق، جز این نخواهدبود که ما انسان را به نوعی متعهد انجام فضایل گردانیم، حال، چه از راه وحی و دین و شرع باشد، یا عقل و منطق و برهان، و یا شهود و اشراق و عرفان.[۲] ۲- و یا «هست و باید». ۱- و در بند چهار می رساند که غیر از شرع، عقل و منطق و برهان و شهود و عرفان نیز می تواند پایه ی اخلاق باشند.

خوب وبد, زشت و زیبا, هست و باید, ارزش, حکمت نظری و حکمت عملی, بایدها و نبایدها, عقل و شرع, تکلیف, وجدان, سعادت, مسوولیت