محمد نصر اصفهانی
سمیرا حسینی

مهمترین هدف رسالت انبیا، از جمله پیامبر اسلام، گسترش توحید، اخلاق و شریعت است. این اهداف در طول یکدیگر و در عین حال متداخل با هم هستند. هدف سوم، راه وصول تحقق دو هدف دیگر و هدف دوم برای وصول به هدف اول در نظرگرفته شده است. سیر دعوت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله نیز به همین صورت انجام میگرفته است. بیشترین موضوع تبلیغ رسول خدا در مکه، توحید و اخلاق بود، و در مدینه، در راستای آن دو هدف، به گسترش شریعت نیز پرداخت. موضوع بحث مقاله مربوط به هدف دوم، یعنی هدف اخلاقی پیامبر اسلام است که هیچگاه، از جمله در عملکرد سیاسی ایشان، تعطیل نشد. پس از مشخص شدن منظور از اخلاق و شیوهی تحقیق، به ابعاد مختلف حیات اجتماعی و سیاسی رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در مدینه النبی از زاویهی اخلاق پرداخته شده است. موضوعاتی که در راستای اخلاق حکومتی به آن پرداخته خواهد شد عبارتاند از: نحوهی شکلگیری امت اسلامی، نحوهی کسب قدرت، شکل و ساختار قدرت، حد قدرت، حد مسوولیت، حقوق اساسی شهروندان، نظارت مردمی، نحوهی قانونگذاری، نحوهی اجرای قانون و نحوهی قضاوت. در این مقاله آمده است که رسول گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله چگونه سلولهای اولیهی جامعهی اسلامی را ویژگی اخلاق بخشید و قدرت سیاسی را اخلاقی کسب نمود و ساختار اخلاقی به آن بخشید، مبنای همبستگی اجتماعی را اخلاق قرار داد و حدود و مسوولیتهای امام و امت را مبتنی بر اخلاق ساخت، و مدیریت اقتصادی، نظامی، قضایی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی و اجتماعی پیامبر چگونه بر پایههای اخلاق بنا گردید.

اخلاق, اخلاق پیامبر صلیاللهعلیهوآله, حکومت