شیما کرباسی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران، اصفهان، ایران

عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس امیرزاده زیاری از نویسندگان مشهور سده پنجم هجری است. مروری بر پیشینه دودمانی او همچون انتساب به ساسانیان که به بازسازی درباری بر پایه الگوی دربار ساسانی پرداخت نکاتی قابل تأمل در شناخت گرایش های ایرانی دودمان زیاری و مفهوم ویژآن در سده چهارم و پنجم هجری در فرآیندی است که در برابر خلافت عباسی و استقلال طلبی سیاسی در ایران پدید آمد. این کتاب تحت تأثیر حوزه معرفتی بسیار وسیع مؤلف، شامل محورهای عمده و درهم پیچیده ای همچونآ عرفان، آداب و رسوم (اخلاق)، اقتصاد، سیاست و نظامی است. اندرزنامه نویسی که پیشینه آن به گذشته های بسیار دور می رسد، شاخه ای مهم در ادبیات ایران است که در پاره ای حوزه ها، چون اندیشه و فرهنگ سیاسی، بستری مناسب فراهم ساخت. در این نوشتار با تأمل در اندیشه های سیاسی و اندرزهای سیاسی قابوسنامه، اثر گرانسنگ عنصر المعالی، ساختارهای حاکم بر اندیشه سیاسی او را بررسی می کنیم.

قابوس نامه، اندیشه های سیاسی و اندرزهای سیاسی عنصر المعالی