محمدرضا جعفری - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران
امین صالح پور جم - دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

هدف از انجام این تحقیق، شناسایی عوامل موثر بر شاخص ­ها­ و زیر شاخص­ های کاهش میزان مشارکت مردمی در فعالیت­ های منابع طبیعی و آبخیزداری، شناخت انتظارات و نیازهای جامعه محلی و درنهایت ارائه راهکارهای علمی و فنی با هدف افزایش میزان مشارکت مردمی در منطقه سراب ­باغ شهرستان آبدانان است. در این تحقیق شاخص های تاثیرگذار شامل ۴ شاخص اقتصادی، اجتماعی، طراحی- اجرایی و آموزشی- ترویجی و با ۱۲ زیر شاخص تعیین و دسته بندی شدند. اطلاعات لازم در این پژوهش به­ صورت پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش­نامه، مصاحبه و نشست ­های متعدد با افراد جامعه و خبرگان محلی جمع ­آوری شد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران، برای تجزیه­ و تحلیل داده­ ها از نرم افزار SPSS و برای بررسی پایایی پرسش­نامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که در حوضه سراب ­باغ، شاخص های اقتصادی، طراحی و اجرایی نقش بیشتری را در عدم مشارکت مردم نسبت به شاخص های آموزشی و ترویجی و اجتماعی دارند. همچنین از نظر کارشناسان، زیرشاخص نادیده گرفتن درآمد مردم به­ عنوان انگیزه­ اقتصادی مستقیم  و  عدم توجه به سازمان­ های غیردولتی به ­ترتیب با میانگین رتبه ۳۵/۹ و ۶۹/۳ بیشینه و کمینه اهمیت را در عدم مشارکت مردم به خود اختصاص داده اند. از نظر جوامع محلی نیز زیرشاخص ­های نادیده گرفتن درآمد مردم به­ عنوان انگیزه­ اقتصادی مستقیم و عدم توجه به سازمان­ های غیردولتی به ­ترتیب با میانگین رتبه ۰۲/۹ و ۶۸/۴ بیشینه و کمینه اهمیت را در عدم مشارکت مردم به خود اختصاص داده اند. نتیجه کلی نظرسنجی از جوامع محلی حاکی از آن است، عواملی چون اجرای پروژه ­های چندمنظوره و در نظر داشتن منافع آبخیزنشینان می تواند زمینه ساز اعتماد و جلب مشارکت فعال مردم در پروژه های آبخیزداری حوضه گردد.

آلفای کرونباخ, آزمون فرید من, جوامع محلی, تصمیم گیری چندمعیاره, ایلام