سیدسعید زاهدزاهدانی - دانشیار بخش جامعه شناسی دانشگاه شیراز
محسن زهری - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه شیراز

کاهش وابستگی در آمدی شهرداریها به دولت، تشدید مسائل و مشکلات شهرها، تحمل ریاضتهای ناشی از تحریم های اقتصادی بین المللی، وضعیت فعلی و حساس کشور و برنامه ی هدفمند سازی یارانه ها، شرایط کار را برای متولیان امور در شهرداری ها دشوار کرده است. یکی از راههای فرار از این معضل می تواند کاربرد مفهوم جهاد اقتصادی باشد. نام گذاری سال جاری به نام جهاد اقتصادی از سوی مقام معظم رهبری، می تواند یک طرح و الگوی کلی را جهت فعالیت مردم و سازمانهای مختلف از جمله شهرداری ایجاد کند، که مسلماً با تبعیت از این الگو می توان به فراخور بستر و وضعیت خاص کشور، به اهداف عالی جامعه یاری رسانی کرد. بهمین دلیل، هدف این مقاله، اینست که اولاً، جهاد اقتصادی را بعنوان یک راه حل برای مسائل شهرداری مطرح نماید؛ و سپس مشارکت شهروندان در شهرداری را بعنوان ضرورتی بنیادین برای تحقق ایده ی جهاد قتصادی تبیین نماید. با توجه به ماهیت این موضوع، در انجام پژوهش حاضر از روی مطالعه کتابخانه ای- اسنادی و تجزیه و تحلیل ثانویه بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که در کشورهای پیشرفته، شهرداری ها، پتانسیل مدیریت مشارکتی، را به نحو احسن برای ایفای بهتر وظایف خود بکار گرفته اند. اما این مسئله در ایران سابقه چندانی ندارد. بطوری که نقش مشارکت مردم در اداره امور شهر بسیار کمرنگ و ضعیف است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهند که اگر شهرداری بخواهد مفهوم جهاد اقتصادی را بعنوان یک راه حل برای حل معضلات شهری پیاده نماید، باید بستر مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری را فراهم نماید، که بدین وسیله می تواند بطور همزمان بستر دو هدف آرمانی و ایده آل را فراهم سازد. از یک طرف، شهرداری های می توانند کمبود بودجه ها و درآمدهای مالی خود را با پتانسیل مشارکت شهروندان محلی جایگزین کننده و برنامه های خود را در شهر و محله ها پیاده نمایند، و از طرف دیگر می توانند به هدف والاتر و البته اضطراری تر جهاد اقتصادی برسند، زیرا آنها می توانند با کمترین هزینه ها، بیشترین تحرک و بسیج انسانی را درجهت رسیدن به حداکثر کارایی و اثر بخشی خود فراهم نمایند. در نهایت پیشنهاداتی ارائه می گردد که بدین طریق شهرداریهای کشور بتوانند با نهادینه کردن مشارکت اجتماعی در بین شهروندان، باعث شکل گیری ایده مفهوم جهاد اقتصادی گردند.

شهرداری، جهاد اقتصادی، مشارکت اجتماعی، شهروندان