حسن توکلی
غلامرضا پورحیدری
سید جلال حسینی مهر
علیقلی سبحانی

تاثیر پرتو گاما بر سلول های رده اریتروئیدی مغز استخوان مانند پلی کروماتیک اریتروسیت ها (PCE) و نرموکروماتیک اریتروسیت ها (NCE) در اثر تابش پرتو گاما در دوزهای ۱ ، ۲ ، ۵ ، ۵/۷ و ۱۰ گری در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. ۲۴ ساعت پس از پرتودهی، موش ها به روش جابجایی گردنی (cervical dislocation) کشته شده و مغز استخوان ناحیه فمور آنها خارج گردید. سپس PCE ، NCE و میکرونوکلئوس هایی که در اثر پرتوگیری در سلول های رده اریتروئیدی ایجاد شده بودند، مورد بررسی قرار گرفته است. برای شمارش سلول های بدون میکرونوکلئوس و دارای میکرونوکلئوس از رنگ آمیزی استاندارد و میکروسکپ نوری استفاده شده است. بر اساس یافته های این تحقیق کاهش نسبی PCE و افزایش تعداد میکرونوکلئوس ها تا دوز ۲ گری مشاهده گردید که به ترتیب بیان گر اثر مسمومیت زایی (cytotoxic effect) و ایجاد شکست در زنجیره DNA ناشی از پرتو گاما (clastogenic effect) می باشد. در دوزهای بالاتر از ۲ گری، روند فوق ادامه نیافت، زیرا بین دوزهای ۵ تا ۵/۷ گری افزایش و در دوزهای ۵/۷ تا ۱۰ گری کاهش، مشاهده گردید. تعداد میکرونوکلئوس ها نیز در همین دوزها کاهش یافته است.   از مجموع این تحولات، چنین به نظر می رسد که احتمالا مکانیزم های دفاعی موش های Balb/c در دوزهای بالاتر از ۲ گری تحریک شده و مقاومت بیشتری را در مقابل آثار مخرب پرتو ازخود نشان می دهند.

میکرونوکلئوس, پرتو گاما, مغز استخوان, موش نژاد Balb/c