محمود مالی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات پنبه کشور،
داود فتحی - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی

تنش گرما و خشکی از مهمترین متغیرهای محیطی هستند که رشد و توسعه پنبه را تحت تاثیر قرار میدهد. هدف این مطالعه شناسایی ارقام متحمل به تنش گرما و کم آبی میباشد. این طرح به صورت فاکتوریل شامل سه فاکتور، تنش گرمایی شامل تیمار گرمی مطلوب رشد ((T(1) و تیمار تنش گرمایی 40 درجه در روز و 30 درجه در شب از شروع مرحله گلدهی ((T(2)، فاکتور تنش آبی شامل دو سطح آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه و تأمین 50 درصد نیاز آبی از زمان گلدهی و ارقام مورد بررسی بر اساس توصیه بخش تحقیقات بهنژادی پنبه به عنوان فاکتور سوم شامل چهار رقم سپید، No200، گلستان و تابلادیلا در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی و در سه تکرار در اتاقک رشد موسسه تحقیقات پنبه کشور طی سالهای 1387-1386 اجرا شد. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تاثیر دو فاکتور تنش خشکی و تنش رطوبتی به شدت بر روی صفات مورد بررسی معنیدار بود و نتایج نشان داد که بطورکلی مقدار صفات مورد بررسی در تیمارهای مورد تنش خشکی و گرمایی نسبت به تیمارهای آبیاری کامل و دمای معمول دارای یک افت معنیدار بودهاند. اثر نوع واریته نیز بر روی خصوصیات رویشی و زایشی پنبه پنبه معنی شد و نتایج نشان داد که برخی صفات رویشی پنبه از جمله تعداد شاخه رویا، تعداد میانگره و ارتفاع بوته در تیمار رقم سپید نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود اما دو صفت تعداد غوزه و وزن متوسط غوزه که نقش مهمی در عملکرد محصول دارند در رقم گلستان که یک رقم جدید میباشد نسیت به سایر رقمها دارای برتری بود. رقم گلستان هم در شرایط تامین نیاز آبی 100 درصد و هم در شرایط تامین 50 درصد نیاز آبی، قوزه های درشت تربه ترتیب با وزن وش 5/2 و 5/1 گرم تولید نمود.

تنش آبی، تنش گرمایی، ارقام پنبه، خصوصیات رویشی و زایشی