بررسی روند تغییرات نیاز آبی گندم در سالهای آینده با استفاده از مدلهای سری زمانی

محدودیت منابع آب و رقابت بخشهای مختلف در استفاده از این منابع، بهره برداری بهینه از این منابع را افزایش داده است . در این تحقیق به منظور تعیین نیاز آبی گندم و با هدف مدیریت منابع آب و بهینه سازی مصرف، نیاز آبی گندم در منطقه مشهد با اس تفاده از مدل های سری زمانی مورد پیش بینی قرار گرفت . جهت محاسبه نیاز آبی از آمار و اطلاعات ایستگاه سینوپتیک مشهد در طول دوره آماری 1951 تا 2005 استفاده شد . برای محاسبه نیاز آبی گندم، تبخیرتعرق گیاه مرجع با استفاده از روش فائو - پنمن - مانتیث محاسبه و در ضریب گیاهی گندم در طول دوره رشد ضرب گردید. جهت مدلسازی نیاز آبی گندم از مدلهای هلت- وینترز، برونیابی منحنی روند و SARIMA اده شد، که نتایج نشان دادند مدل ( 0,1,2) (1,1,1) SARIMA از دقت بیشتری برخوردار است . نتایج پیش بینی نیاز آبی گندم در طول سالهای 2005 تا 2012 نشان داد که در سالهای آتینیاز آبی گندم افزایش یافته بطوریکه شیب خط روند برازش داده شده بر مقادیر سالانه نیاز آبی در سطح 5 درصد معنی دار است. نتایج معیارهای ارزیابی( MBE,R(2 و MAE در دوره آزمون ( 2004 و 2005 ) نشان داد که برای مدل (SARIMA(1,1,1)(0,1,2 این مقادیر به ترتیب 0/994، 0/042 - و 0/154 بدست آمد. مقادیر پیشبینی شده نیاز آبی گندم حاکی از آن است که در سال 2015 مقدار نیاز آبی گندم به بیش از 800 میلیمتر در سال افزایش مییابد در حالیکه این مقداردر سال 2005، 658 میلیمتر در سال می باشد. با توجه به این افزایش نیاز آبی در سالهای آینده و کاهش ذخایر آب و افت شدید سطح آب زیرزمینی، برای تامین نیاز آبی این محصول مهم در سالهای آتی و کاهش خسارتهای ناشی از کاهش تولید،باید به فکر راهکارهای عملی از جمله افزایش راندمان آبیاری، تجهیز سیستم های نوین آبیاری، بهبود مدیریت منابع آب باشیم، تا در سالهای آتی بتوانیم این افزایش نیاز را با برنامه ریزی درست، بخوبی تامین نمائیم.

Keywords:

نیاز آبی گندم , SARIMA , مدل هلت- وینترز , برون یابی منحنی روند