علی فکوری جویباری - دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.
رضا فرصتی جویباری - استادیار ، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.
ناهید اکبری - استادیار ، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

پیشگویی آینده از طریق ستارگان یا اجرام فلکی از زمان پیدایش بشر یکی از مسائل و موضوعات آکنده از رمز و راز بهشمار میآید که با همه پیچیدگیاش کاربردی زیادی در فرهنگ جهانی یافته است؛ به گونهای که در سراسر زندگانی آدمیان میتوان کارکردهایی از نجوم و طالعبینی را مشاهده کرد. در ایران نیز از گذشتههای دور، پهلوانان و شاهان برای انجام کارهای مختلف مانند جنگ یا ازدواج یا سفر، خود را ملزم به هماندیشی با منجمان و پیشگویان خبره میدانستند یا برخی از وقایع آینده را که در خواب میدیدند، با بهرهگیری از دانش ستارهشناسان، مورد تعبیر یا تفسیر قرار دهند. این مضمون در ادبیات و نگارگری دوره اسلامی نیز دیده می شود. مسئله پژوهش حاضر واکاوی مفاهیم اخترشناسی در شاهنامه و آثار منظوم و مصور شاعران دوره اسلامی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است. نگارندگان در این پژوهش کوشیدهاند به بررسی میزان تطابق یا تشابه مقوله های اخترشناسی در ابیات شاهنامه فردوسی و دیگر پارسیسرایان دوره اسلامی بپردازند. نتایج، نشان می دهد که پیشبینی اخترشناسان بر روند زندگی ایرانیان در دوره اسلامی تاثیر فراوان داشته است. بسیاری از شاهان پیش از انجام امور حیاتی به هماندیشی با منجمان پرداخته و با شنیدن پیشگوییها از زبان این افراد، تصمیمات خود را تغییر میدادهاند.اهداف پژوهش:بررسی میزان کاربرد اصطلاحات اخترشناسی در شاهنامه و آثار منظوم و مصور شاعران دوره اسلامی.بررسی چگونگی انعکاس اخترشناسی در نگارگری دوره اسلامی.سوالات پژوهش:اهمیت دانش نجوم، در شعر فردوسی و دیگر پارسیسرایان به چه میزان میباشد؟اخترشناسی در شاهنامه فردوسی و نگارگری دوره اسلامی چه بازتابی داشته است؟

اخترشناسی, شاهنامه, شاعران اسلامی, نگارگری