بیان فروغ کرمانشاهی - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی،اراک،ایران.
محمد رضا قاری - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک،ایران.
مجید عزیزی - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک،ایران.

یکی از انواع معروف تقسیم­بندی ادبیات از نگاه ناقدان فرنگی که براساس احساس و عاطفه پایه ریزی شده «ادبیات غنایی» است. در این نوع ادبی شاعر برای بیان احساسات خود کلی­ترین عنصر خیال یعنی استعاره را برمی­گزیند و در بعضی از موضوعات شعری خود از تشبیه هم استفاده می­کند. در این تحقیق سه منظومه عاشقانه مورد مطالعه قرار گرفت و سیر و تحول تصویر از قرن چهارم تا قرن هشتم بررسی شد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. باتوجه به مطالعات انجام شده و بررسی موضوع و تصاویر داستان ها این نتیجه حاصل شده که هرکدام از شاعران به اقتضای جهان پیرامون خود به تصویرآفرینی پرداخته اند و در زمینه تصویر­پردازی در دو منظومه ویس و رامین با ۴۰ درصد و گل و نوروز با ۳۵ درصد عنصر طبیعت بیشترین قسمت شعر و در خسروشیرین عناصر بزم با ۲۶ درصد بیشترین را قسمت از تصاویر شعری را به خود اختصاص داده اند. همچنین هر سه شاعر در زمینه عناصر انتزاعی، کم ترین استفاده را (به ترتیب: ۳، ۵، ۷ درصد) داشته اند. در زمینه میزان استفاده از عناصر خیال نیز شاعر در ویس و رامین بیشتر از عنصر تشبیه و دو شاعر دیگر از استعاره استفاده کرده­اند و شاید دلیل زیباتر شدن خسرو و شیرین و ویس ورامین نیز همین باشد.اهداف پژوهش:تعیین میزان تصویر­پردازی به کمک صورخیال در منظومه های عاشقانه ویس و رامین، گل و نوروز و خسرو شیرین.بررسی تصاویر مشترک در سه منظومه ویس و رامین، خسرو و شیرین و گل و نوروز براساس دو عنصر خیال یعنی تشبیه و استعاره بوده.سوالات پژوهش:میزان تصویر­پردازی به کمک صورخیال در منظومه های عاشقانه ویس و رامین، گل و نوروز و خسرو شیرین چقدر می باشد؟شباهت و تفاوت دو منظومه با خسرو و شیرین در چه چیزهایی می باشد؟

ادب غنایی, تصویر, خیال, استعاره, تشبیه