فرهاد رضوی سلیم - ایران - تهران-دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم تحقیقات تهران - دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست - گروه مرتع داری - گرایش علوم مرتع
حسین ارزانی - - استاد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
محمد جعفری - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
سید اکبر جوادی - مدیر گروه مرتعداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

تولید علوفه، محصول اصلی مرتع و کالای ملموس ارزشمندی است که ارزشگذاری اقتصادی آن در مراتع احیایی، با توجه به استفاده مستقیم جهت تعلیف و تولیدات دامی، می تواند نقش مهمی در برنامه ریزی های مدیریتی ایفا نماید. در این راستا تحقیق حاضر با هدف ارزشگذاری اقتصادی کارکرد علوفه تولیدی مراتع احیاء شده مناطق خشک در شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی انجام شد. برای این منظور ابتدا پروژه های بوته کاری غرب این شهرستان تحت عنوان حسین آباد، نازدشت و جنت آباد انتخاب گردید. سپس ضمن تعیین توده معرف در هر پروژه، نسبت به استقرار سه ترانسکت ۳۰۰ متری به فاصله ۲۰ متر از یکدیگر به شکل تصادفی– سیستماتیک اقدام و در طول هر ترانسکت با استقرار ۱۰ پلات ۳ مترمربعی تولید سال جاری گونه های مورد استفاده دام با روش قطع و توزین برداشت گردید. پس از خشک شدن نمونه های گیاهی و توزین هر نمونه، با در نظر گرفتن خوشخوراکی و حد بهره برداری مجاز مشخص و مقدار علوفه قابل برداشت تعیین گردید. جهت ارزشگذاری اقتصادی کارکرد علوفه تولیدی از روش هدونیک استفاده گردید. برای این منظور ابتدا رابطه رگرسیونی بین قیمت نهاده های دامی و کل مواد غذایی قابل هضم TDN گونه های مورد استفاده دام استخراج گردید. در ادامه با قرار دادن میزان TDN گونه های مرتعی در هر پروژه، با استفاده از داده های انرژی متابولیسمی طرح ملی تعیین کیفیت علوفه گیاهان مرتعی کشور، ارزش اقتصادی علوفه تولیدی تعیین گردید. نتایج نشان داد قیمت هر کیلوگرم علوفه ۵/۱۰۴۶ تومان است. بر این اساس میزان ارزش اقتصادی علوفه برای هر هکتار از مراتع احیاشده، ۳۱۸۲۲۳ تومان و ارزش اقتصادی کل برای مراتع احیایی در ۵/۴۳۷۵ هکتار، ۱,۳۸۶,۴۹۸,۱۸۵ تومان برآورد گردید. نتایج این تحقیق می تواند نقش سرمایه گذاری در مرتع را بیش از پیش آشکار نموده و حتی برای ارائه راهکارهای جدید جهت مشارکت مالی دولت و بهره برداران مورد استفاده قرار گیرد. البته لازم است علاوه بر اقتصاد زیست محیطی مراتع، به عملکرد و توان اکولوژیک آن نیز توجه شود تا در درازمدت هم هدف بهره برداران و هم هدف مدیران و کارشناسان منابع طبیعی محقق گردد.

احیاء, ارزشگذاری, شهرستان سربیشه, کیفیت علوفه, TDN