ماهرخ رسولی - کارشناس ارشد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور لرستان، واحد الیگودرز_ ایران

هدف کلی این مقاله بررسی جلوه های کلامی در آثار مولوی و روش پژوهش به صورت کتابخانه ای می باشد. در آثار نظم و نثر فارسی گاهی به نکات و موضوعات فلسفی، کلامی و عرفانی برخورد می کنیم. موضوع علم کلام هم در برخی از آثار ادبی بازتاب گسترده ای داشته است. حافظ و مولوی از بزرگترین شاعران عرفانی با مذهب کلامی اشعری هستند. مولوی فقط در قالب لفظ وکلمه موضوعات کلامی را در اشعار خود آورده است اما برداشت ومنظور عرفانی دارد. در ظاهر، کلام را نشان میدهد اما مفهوم اصلی آن عرفانی است. علم کلام، یعنی بحث دراصول ادیان، مستدل ساختن آن اصول و دفاع از آنها، تاریخی به بلندای تاریخ پیامبران دارد. این مباحث، از راه آمیغ زبان فارسی با زبان قرآن و اسلام، رسما در نیمه قرن چهارم و با ترجمه تفسیر طبری، در زبان فارسی جلوه نمودند. تا قرن هفتم که زبان فارسی کاملا زبانی علمی و ادبی شد و به سبب پیوند با قرآن کریم، جنبه مقدس و روحانیتی خاص یافت. مولوی که تعلق به این دوره دارد و از سرآمدان متفکرانی است که با قرآن و روایات انسی عجیب داشته، مباحث کلامی را با دلایل نقلی و عقلی فراوان، بیش از همه آثارش در مثنوی، نه به شیوه مشایی، بل با ذوق و ادب و عرفان در هم آمیخته است.

مولوی، جلوه های کلامی، رویت، عرفان