ناصر بهرامی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه
علیرضا مظفری - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه
عبدالناصر نظریانی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

شعر و موسیقی ارتباط دیرین و تنگاتنگی با یکدیگر دارند و معمولا لازم و ملزوم همدیگر بوده اند. اگرچه در این روزگار، به خاطر گستردگی، هر کدام برای خود راهی پیدا کرده و به کمال رسیده اند، اما آن پیوند دیرینه هنوز پابرجاست و بدون همدیگر ناقص و ناتمام هستند. ایهام یکی از آرایه هایی است که در شعر تعدادی از شاعران نمود و برجستگی خاصی دارد و به دلیل کاربرد کلمات و جملات موهم، سخنوران به آن عنایت ویژه ای داشته اند. این آرایه را می توان جزو ویژگی های سبکی آن شاعران محسوب کرد و اگر ایهام با اصطلاحات موسیقی درهم بیامیزد زیبایی ویژه ای پیدا می کند و بیشتر، خواننده را به اعجاب و ژرف اندیشی وا می دارد. عصار تبریزی (۷۹۲ ه ق) جزو معدود شاعرانی است که به خوبی از این شیوه، بهره برده است. در این پژوهش، تمام اشعار مثنوی «مهر و مشتری» عصار، منظومi خسرو و شیرین نظامی و غزلیات حافظ از دیدگاه ایهام موسیقایی مطالعه شد، و هر سه شاعر را با همدیگر مقایسه کردیم. عصار در تعدادی زیادی از اصطلاحات ایهام موسیقایی با نظامی و حافظ اشتراک دارد و گاهی نیز از مواردی استفاده کرده است که نظامی و حافظ به آن اشاره ننموده اند ، اصطلاح «شهناز» از آن جمله است. می توان گفت که عصار نیز در حوزه ایهام و ایهام موسیقایی همچون حافظ شاعری پرکار و صاحب سبک است و بیشتر از نظامی به این آرایه ادبی پرداخته است.

ایهام تناسب, حافظ, عصار, موسیقی, نظامی