جمال الدین مصطفی - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، گروه تربیت و مشاوره، واحدتهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهشید ایزدی - نویسنده مسئول: استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،تهران، ایران
معصومه صمدی - دانشیار،گروه تعلیم و تربیت اسلامی، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، تهران، ایران
فهیمه انصاریان - استادیار،گروه تربیت و مشاوره، واحدتهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مجید رستمی بشمنی - استادیار،گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحدنراق، نراق، ایران

هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی از جامع ترین و مهم ترین شاخص ها، ابزارها و روش های شناسایی شده در تربیت شهروندی اسلامی مبتنی بر رویکرد سنتزپژوهی بوده است. روش این پژوهش با استفاده از راهبرد سنتزپژوهی بود؛ حوزه پژوهش: آثار و مقالات مرتبط با موضوع و شیوه نمونه گیری: هدفمند و ابزار گردآوری داده های پژوهش یادداشت برداری بوده است و یافته ها نشان داد که مهم ترین شاخص های شناسایی شده: داشتن روحیه دانایی محوری، همبستگی اجتماعی، عدالت محوری و رعایت حقوق شهروندی، مسئولیت پذیری، قانون گرایی، داشتن تفکر انتقادی، آگاهی از مسائل و فرایندهای سیاسی و اجتماعی، مهارت های ارتباطات اجتماعی موثر، تکثرپذیری، صبر و اراده و مدارا، خیرخواهی و نوع دوستی، حفظ کرامت، اسلام مداری، خودشناسی، خویشتن داری، اعتدال رفتاری، امانت داری، تعهد به ارزش های وطنی، صیانت محیط زیست، آزادی خواهی، بهداشت و پاکی و حلال خوری، اعتمادبه نفس و استقلال فکری و اقتصادی، ایثار و گذشت، هدفمندی، صداقت، بخشش، وقت شناسی؛ استفاده از روش تحقیق کیفی به عنوان روش غالب در پژوهش های تربیت شهروندی اسلامی اشاره کرد و همچنین از ۶۱ اثر بررسی شده تعداد ۲۲ اثر به صورت فردی و ۳۹ اثر به صورت گروهی منتشرشده که مردان بیشترین مشارکت را در این پژوهش ها بر عهده داشته اند. نتیجه: اینکه صاحب نظران حوزه تربیت شهروندی هم در بعد جامعیت داشتن و هم در بعد اولویت داشتن شاخصه های اساسی اسلامی در تربیت شهروندی، اتفاق نظر دارند.

شاخص ها, سنتزپژوهی, تربیت شهروندی, اسلامی