داوود واثقی خوندابی - دانشجوی پسادکتری دانشگاه یزد

سلمان ساوجی از شاعران توانای سده هشتم هجری است که در قالب ­های مختلف شعر فارسی، طبع ­آزمایی کرده و آثار گرانسنگی از خود به یادگار گذاشته است. وی بیشتر، به عنوان شاعری قصیده ­سرا و مداح شناخته می ­شود؛ هرچند در عرصه غزل نیز صاحب ­سبک است و شعر او با بزرگانی چونان خواجه حافظ سنجیده شده است. آنچه در غزلیات سلمان ساوجی مشهود است، تاثیرپذیری پر رنگ وی از جهان­ نگری اهل تصوف است. وی اگرچه شاعری مداح بوده، در غزلیات خود، از مسائل تعلیمی، حکمی و عرفانی بهره بسیار برده است.این جستار که بر اساس مطالعات کتابخانه ­ای و با روش توصیفی-تحلیلی انجام می­ گیرد بازتاب جهان ­نگری صوفیه را در غزلیات سلمان ساوجی بررسی می ­کند و با تکیه بر آثار عرفانی به تحلیل دیدگاه ­های وی می­ پردازد. نتیجه پژوهش آشکار می­ کند که سلمان ساوجی در عرصه غزل، از جهان­ بینی اهل عرفان، تاثیر بسیار پذیرفته است؛ به گونه­ ای که مباحث مربوط به توحید و هستی­ شناسی و همچنین، مسائل مربوط به عرفان عملی و سلوک عرفانی در غزلیات او، نمود بسیاری دارد. سلمان با نگاه وحدت­ گرایانه و الهیات رندانه خود به تحلیل مفاهیم عرفانی پرداخته و برداشت های عمیقی از آنها ارائه داده است.

سلمان ساوجی, جهان نگری صوفیه, هستی شناسی عرفانی, سلوک عرفانی