حسین رئیسی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد
محمدرضا نجاریان - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات دانشگاه یزد
مهدی ملک ثابت - عضو هیآت علمی گروه زبان و ادبیات دانشگاه یزد

یکی از مباحث مهمی که در بررسی تحول زبان، ارزیابی می­ شود، شناخت «گروه اسمی» است. برای شناخت سبک شخصی شاعران باید در کنار عوامل دیگر، ساختار و سبک گروه­ های اسمی به کار رفته در شعر آنان، به خوبی ارزیابی شود. از آنجا که نصرالله مردانی در بین شعرای انقلاب به ترکیب ­آفرینی ­های تصویری مشهور است، اهمیت پژوهش در این زمینه آشکار می­ شود. این پژوهش به شیوه تحلیلی توصیفی تدوین شده است. برای بررسی ساختار گروه ­های اسمی اشعار مردانی، کلیه گروه­ های اسمی در سه بخش ۵ جزئی، ۴ جزئی و ۳ جزئی به صورت کامل احصا و بررسی گردیده و تعداد و تنوع آنها در جدول­ های مربوط نشان داده شده است.یافته ­های پژوهش نشان می­ دهد که مردانی برای ساخت گروه­ های اسمی، از ظرفیت­ های بالفعل و بالقوه زبان فارسی استفاده کرده است. دیدگاه وی به مرور زمان نسبت به ساخت گروه اسمی (ترکیب­ سازی) تغییر یافته و به همین دلیل از شمار گروه­ های اسمی، در اشعار دوره ­های بعدی او کاسته شده است. آوردن صفت بیانی در ابتدای گروه اسمی با کسره اضافه، ساخت گروه اسمی بدون حضور اسم، به کار بردن ممیزهای خلاف قاعده و ایجاد تناسب­ های آوایی از مهم­ترین فراهنجاری ­های مردانی در زمینه ساخت گروه اسمی است.

گروه اسمی, ساختار گروه اسمی, تحول زبانی, هنجارگریزی, نصرالله مردانی