فاطمه قربانی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
محمد غلامرضایی - استاد دانشگاه شهید بهشتی

مبحث روایت زمان یکی از مباحث اساسی در دانش روایت شناسی است. بزرگترین نظریه پرداز این مقوله ژرار ژنت، نظریه پرداز ساختارگرای فرانسوی است. از نظر او زمان در پیشبرد روایت نقش مهمی ایفا می کند. ژنت در نظریه خود به بررسی و تحلیل زمان در روایت، حول سه محور نظم، تداوم و بسامد پرداخته است. هر یک از مولفه هایی که در این سه محور تعریف می شود، یکی از سه حالت شتاب را در روایت به وجود می آورد که عبارتند از: شتاب ثابت، شتاب مثبت و یا شتاب منفی. داستان لیلی و مجنون به روایت حکیم نظامی گنجوی در قرن ششم به نظم کشیده شده است. بررسی این داستان بر اساس نظریه روایت و زمان ژنت، نشان می دهد که از سه حالت فوق سهم شتاب منفی در روایت آن بیشتر است و نظامی در روایت این داستان بیشتر به اطناب و کاستن از شتاب روایت گرایش داشته است تا ایجاز و شتاب مثبت.

نظامی گنجوی, ژرار ژنت, روایت, زمان روایی, لیلی و مجنون