امرالله اسکندری - مدرس دانشگاه فرهنگیان شهرکرد
محمد کاظم کهدویی - دانشیار دانشگاه یزد

دیوان اشعار انوری، از سخنوران و دانشمندان نامدار سده ششم، حاوی دانش های زمانه اوست. سخن سرای ابیورد، برای عرضه تصاویر تازه خود، به علوم رایج زمانه اش از جمله «کانی شناسی »، توجه ویژه ای داشته و به نکات بسیاری از این دانش اشاره کرده است، تنها خاقانی را می توان از شاعران بزرگی دانست که در این زمینه با او برابری می کند. در این نوشتار، مقصود، کانی شناسی از نظر قدماست که شامل کانی ها، فلزها ، شبه فلزات و ئیدروکربورها می شده است. ابتدا سخن انوری درباره هر گوهر کانی، از صفات و خواص و ... مطرح شده و سپس پنداشت های دانشمندان و کانی شناسان گذشته مطرح گردیده است؛ همچنین سعی شده با بهره گیری از قدیمی ترین و معتبرترین کتب در دسترس، ثابت گردد که آنچه انوری درباره کانی­ها گفته، صرفا به قصد بلاغت نبوده، و دانش جواهرشناسی آن روزگار هم سخنان انوری را تایید می کند؛ البته اندکی از باورداشت های قدما، از دید امروزی­ها اشتباه و غیرقابل قبول است

انوری, کانی شناسی, سنگ های قیمتی