طیبه جعفری - دانش آموخته کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

هوشنگ ابتهاج متخلص به (ه. ا. سایه)، از غزل سرایان نامی معاصر است. توجه وی به غزل سبک عراقی و موفقیت او در پیروی از طرز غزل بزرگترین شاعر این سبک، حافظ شیرازی، سبب شده است تا وی را «حافظ زمانه» بنامند. یکی از برجستگی های ویژه ساختار صوری غزل های او، در سطح توازن آوایی است؛ بدین مفهوم که ابتهاج با استفاده از تکرارهای واجی و هجایی، نظام موسیقایی برجسته ای در شعر خویش پدید آورده است که این امر از یک سو به دلیل آشنایی وی با شعر حافظ و پژوهش ده ساله او بر دیوان وی است و از دیگر سوی از تسلط وی در موسیقی و آشنایی اش با بسیاری از موسیقی دانان بزرگ معاصر چون «مشکاتیان»، «لطفی» و «شجریان» ناشی می شود. در این نوشتار سعی بر آن است تا به بررسی توازن آوایی و نظام موسیقایی حاصل از آن، که در ساختار صوری (روساخت) زبان قابل طرح و بررسی است، پرداخته شود و از آنجا که تاثیرپذیری ابتهاج، از طرز غزل حافظ، به ویژه در این مقوله، امر آشکاری است، کوشش شده است تا این بررسی با مقایسه ای میان غزل حافظ و ابتهاج همراه باشد.

حافظ, هوشنگ ابتهاج, موسیقی شعر