فهیمه دهباشی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور اصفهان

بررسی اکمل براهین اثبات وجود خدا با شیوه تطبیقی در مکاتب مختلف می­تواند شیوه تفکر را از بسیاری لحاظ به هم نزدیک گرداند. آنچه در سیر این تحولات مهم است مدعی است نه دلیل. موضوع در مکاتب مختلف باید یکسان باشد. هرچند پاسخها و دلایل متفاوت است. در بررسی براهین سنتی درمی­ یابیم که فلاسفه با تلاش چشمگیری چگونه در صدد اثبات وجود خدا به روش عقلانی محض بوده­اند. هرچند در تایید ادعاهای خویش به شریعت دست یازیده ­اند. چنانکه می­ دانیم پیروان ادیان یهودیت، مسیحیت و اسلام همه بر این اعتقادند که: «در آغاز، خدا آسمان و زمین را آفرید» که این اعتراف به اتکای همان کلام خدا بدان صورت که در کتاب آسمانی وحی شده انجام می ­گیرد. اما در دیدگاه مدرنیسم تمام تلاش­ها در جهت منطقی نمودن اثبات و انکار وجود خداست. در این روش برای اتحاد معتقدین و ملحدین، به طریق شهودی متمسک شده و در حقیقت خدا را تجلی بهترین تفکری می­ دانند که ذهن بشر قدرتمند آن را به دست می ­آورد. در این مقاله نگرش کوتاهی بر برهان صدیقین ملاصدرا، تقریرات حضرت امام خمینی «قده»، برهان وجودی آنسلم و مکاتب مدرنیسم شده است. اما از آنجا که خداوند اقرب الینا منا ست، هرگونه برهانی که برای اثبات آن ذات اقدس اقامه گردد صرفا به منزله تنبیه و احیای ارتکاز است.

برهان وجودی, برهان شبیه باللمی, آنتولوژی, حقیقت وجود, حقیقت نور, مانا, اصول گرایی, اصل قطعیت