غلامعلی مظفری - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه یزد

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که با خسارت های مالی و جانی فراوانی همراه است. این پدیده تحت هر رژیم بارش و رژیم دمایی به وقوع می پیوندد. تعریف مورد قبول عام در مورد خشکسالی وجود ندارد؛ زیرا نزد افراد با تخصصهای مختلف دارای معانی متفاوتی است و در منابع علمی به رخداد خشکسالی هواشناسی، هیدرولوژیکی و کشاورزی اشاره شده است. خشکسالی هواشناسی عبارت است از: کمبود غیرنرمال و طولانی مدت بارش، و خشکسالی هیدرولوژیکی به صورت دوره ای با ذخیره آبی واقعی کمتر از میزان حداقل ذخیره آبی مورد نیاز برای فعالیت های مشخص است. خشک­سالی کشاورزی تحت شرایط عدم کفایت میزان آب - خاک قابل دسترس در یک دوره زمانی بحرانی ایجاد می شود و این شرایط به نوع گونه گیاهی و نوع خاک بستگی دارد. در این تحقیق، به بررسی هم زمانی یا عدم هم زمانی دو رخداد خشک سالی هواشناسی و خشک سالی کشاورزی پرداخته شده است. برای انجام این بررسی، از داده های هواشناسی و اطلاعات فنولوژیکی گندم دیم سرداری در محدوده زمانی سالهای ۹۱-۱۹۹۰ تا ۹۹-۱۹۹۸ (به استثنای سال زراعی ۹۴-۱۹۹۳ که مزرعه کشت نشده است) ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی سرارود کرمانشاه استفاده به عمل آمده است. نتایج تحقیق نشان می ­دهد که با رخداد خشکسالی هواشناسی، خشکسالی کشاورزی نیز به وقوع پیوسته و حتی در سال هایی که از نظر هواشناسی، ترسالی محسوب می­ شود نیز نظیر سال های زراعی ۹۵-۹۴ و ۹۸-۹۷ علی­ رغم بهبود شرایط رطوبتی خشکسالی کشاورزی به وقوع پیوسته است.

خشکسالی, تبخیر و تعرق, موازنه آبی