علی مرادی - دانشجو
مرتضی طبیبی جبلی - استاد یار
محمد علی حیدری - مدیر گروه فقه و حقوق
احسان علی اکبری بابوکانی - هورگفراعمنآرقولها،تیبلاهاگشناد،ناهفصا،ناهفصا.ناریا

چکیده در طول تاریخ، همواره جنگ پدیده ای قابل توجه بوده و از ابعاد گوناگون مورد مطالعه قرار گرفته است. در گذشته نگرش حاکمان و سیاستمداران برای پیروزی بر دشمن بیشتر بر پایه جنگ نظامی بوده است، اما در عصر حاضر نگرشی جدید ولی پیچیده و گسترده، تحت عنوان جنگ و عملیات روانی با به کارگیری تکنیک ها و ابزارهای متفاوت، با مصادیق فراوان از جمله «جاسوسی» در حال شکل گیری است. جاسوسی و ضرورت تشخیص مرز بین جرم و جواز آن از مسائل مهمی است که باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد زیرا جاسوسی از نظر فقهی و حقوقی دارای آثار و احکامی است که نمی توان بر تمام مصادیق آن حکم حرمت حمل کرد. این نوشتار در پی پاسخ به این سوالات است که جاسوسی از منظر فقه و حقوق اسلامی دارای چه حد و مرزی است؟ و در چه مواردی امر به حرمت یا وجوب آن شده است؟ پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات به روش کتابخانه ای و تحلیل اسناد، جمع آوری گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در فقه و حقوق اسلامی تجسس در احوال شخصی افراد، حرام و غیراخلاقی می باشد اما تجسس از کارگزاران به منظور نظارت بر کار آنان و جاسوسی در امور دشمن خارجی و داخلی برای حفظ نظام اسلامی و امنیت مسلمانان، نه تنها حرام و غیراخلاقی نمی باشد بلکه به حکم عقل و شرع، امری واجب و ضروری است.

عملیات روانی, جاسوسی, فقه, حکم