امین امینی - کمیته علوم و فناوری های شناختی، پژوهشکده دانش و هوش شناختی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران
سید محمدکاظم واعظ موسوی

زمینه و هدف: توسعه روش های ارتقاء عملکردی در تاکتیک های نظامی و بخصوص تیراندازی، برای نظامیان ضروری است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخلات نوروسایکولوژیکی بر بهبود کارکردهای شناختی مرتبط با دقت و توجه تیراندازان نظامی با اثر تعدیل کنندگی قیود فردی بود. روش ها: این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل، بر روی ۶۴ نفر (۳۲ نفر دارای اضطراب حالتی-رقابتی و ۳۲ نفر بدون اضطراب حالتی-رقابتی) از تیراندازان نظامی با محدود سنی ۲۵ تا ۳۴ سال انجام شد. شرکت­کنندگان به صورت در دسترس از یک مرکز نظامی در شهر تهران انتخاب شدند و به طور هدفمند در چهار گروه ۱) تجربی بدون اضطراب حالتی-رقابتی، ۲) کنترل بدون اضطراب حالتی-رقابتی، ۳) تجربی دارای اضطراب حالتی-رقابتی و ۴) کنترل دارای اضطراب حالتی-رقابتی قرار گرفتند. گروه های تجربی به مدت ۷ هفته مداخلات نوروسایکولوژیکی را در کنار آموزش تیراندازی (سه جلسه در هفته) دریافت کردند. گروه های کنترل تنها در آموزش تیراندازی شرکت نمودند. اضطراب حالتی-رقابتی به عنوان متغیر تعدیل کننده قیود فردی در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش شامل برنامه کامپیوتری توان بخشی نوروسایکولوژیکی، آزمون عملکرد پیوسته و سیاهه اضطراب حالتی- رقابتی کاکس بود. یافته ها: آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر تفاوت معنی داری را بین چهار گروه در هر سه عامل تعداد خطای ارتکاب، تعداد خطای حذف و زمان پاسخ تیراندازان نظامی نشان داد. گروه تجری بدون اضطراب حالتی-رقابتی و همچنین گروه تجربی دارای اضطراب حالتی-رقابتی، به دنبال انجام مداخلات نوروسایکولوژیکی، بهبود معنی داری در کارکردهای شناختی مرتبط با دقت و توجه نشان دادند؛ درحالی که در گروه­های کنترل تغییری مشاهده نشد (۰۰۱/۰p<). اضطراب حالتی-رقابتی نیز در ایجاد تفاوت میان گروه های تعریف شده اثرگذار بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش، می توان مداخلات نوروسایکولوژیکی را به عنوان روشی کارآمد برای بهبود کارکردهای شناختی مرتبط با دقت و توجه تیراندازان نظامی در حالت های بدون اضطرابی حالتی-رقابتی و دارای اضطراب حالتی-رقابتی مورداستفاده قرار داد.

کارکرد شناختی, آموزش توجه, عصب روانشناسی, سرعت پاسخ