داوود مهدوی کیا - دانشگاه امام حسین
احمد زارعی - دانشگاه تهران، تهران، ایران

زمینه و هدف: شخصیت به عنوان یک سازه مطالعاتی در پیش بینی رفتار انسان در سازمان­های نظامی مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین ویژگی­های شخصیتی فرماندهان نظامی بر میزان تخلفات سربازان تحت امر انجام گرفته است. روش ها: این مطالعه توصیفی- پیمایشی روی فرماندهان نظامی میانی و ارشد یگان های نظامی یک ستاد فرماندهی شهر تهران در سال ۱۳۹۷ انجام شد. نمونه­ها با استفاده از تمام شماری از بین فرماندهان نظامی یگان های مربوط انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه استاندارد (NEO-FFI) و پرسشنامه محقق ساخته مستخرج از آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح بود که توسط فرماندهان میانی و ارشد نظامی تکمیل و در فرایند تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در مجموع تعداد ۱۰۲ نفر از فرماند­هان میانی و ارشد یگان های نظامی به پرسشنامه­های پژوهش پاسخ داده­اند. ابعاد پنج گانه شخصیت روان رنجور بودن، برونگرایی، انعطاف پذیری، دلپذیر بودن و مسئولیت پذیری فرماندهان نظامی به عنوان عوامل مرتبط در بروز یا عدم بروز تخلفات سربازان تحت امر شناسایی شد. از این میان، ویژگی شخصیت مسئولیت پذیری (r=۰.۵۵۳, P<۰.۰۱) و ویژگی شخصیت انعطاف­پذیری (r=۰.۴۷۱, P<۰.۰۵)؛ دارای ارتباط مثبت و معکوس با میزان تخلفات سربازان می­ باشد. بین متغیرهای روان­رنجور بودن، برونگرایی و دلپذیربودن رابطه معناداری با تخلفات سربازان مشاهده نشده است. همچنین مسئولیت­پذیری و انعطاف ­پذیری ۰/۴۳ از واریانس میزان تخلفات سربازان را پیش ­بینی می­ کنند. سایر نتایج نشان از نمره شخصیتی بالا انعطاف پذیری (با میانگین: ۲۵/۰۸) و نمره پایین روان­رنجوربودن (با میانگین: ۱۷/۰۸) در بین فرماندهان نظامی دارد. در نهایت، بیشترین میزان میانگین تخلفات سربازان وظیفه مربوط به «عدم رعایت ادب» (با میانگین: ۲/۹۱) و همچنین«بدرفتاری نسبت به کارکنان جمعی مربوطه» (با میانگین: ۲/۹۱) دارد و کمترین میزان تخلف مربوط به «سستی و سهل انگاری در انجام وظیفه و اجرای دستورات در زمینه تدارکاتی» (با میانگین: ۱/۹۱) دارد. نتیجه گیری: ارتباط ابعاد پنج گانه شخصیت فرماندهان نظامی بر روی کاهش یا افزایش میزان تخلفات سربازان تحت امر، لزوم آموزش های مستمر روانشناختی در ابعاد مذکور و تست شخصیتی (NEO-FFI) برای جذب و بکارگیری فرماندهان در سطح یگان ها، گروهان­ها و گردان ها را توجیه می­ نماید.

شخصیت, فرماندهان نظامی, سربازان, تخلفات