محمدجواد احمدی زاده - Behavioral science Research Center, Life Style Institute, Baqiyatallah University of Medical Science, Tehran, Iran
مصطفی طاهری

زمینه و هدف: آموزش با کیفیت­، سریع و با صرفه نیرو­های نظامی مبتدی یکی از دغدغه های حوزه نظامی در کشور­های مختلف است و استفاده از یافته ­های روانشناختی و فناورانه با سرعت روز افزونی در این حوزه در حال گسترش است. از این جهت هدف این پژوهش تعیین و مقایسه میزان اثربخشی آموزش مغزی (نوروفیدبک) با بهره ­گیری از آموزش تیراندازی به صورت واقعی و مجازی در بهبود دقت تیراندازی دانشجویان یک دانشگاه نظامی بود. روش ها: این مطالعه یک طرح شبه آزمایشی شامل دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری دانشجویان یک دانشگاه نظامی بودند که تعداد ۴۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی تصادفی در دو گروه آزمایشی (تیراندازی واقعی و مجازی) و یک گروه کنترل جایگزین شدند. ابزار گردآوری داده­ ها امتیازاتی بود که افراد پس از ۳۰ شلیک به سیبل در فاصله ۱۰ متری کسب می­کردند. گروه­ های آزمایشی بعد از پیش آزمون مداخلات آزمایشی را دریافت کردند که شامل ۱۰ جلسه آموزش مغزی در کنار آموزش و تمرین تیراندازی با اسلحه واقعی (گروه آزمایشی اول) و مجازی (گروه آزمایشی دوم) بود. پروتکل آموزش مغزی شامل تقویت موج آلفا در نقطه T۳ بود. پس از آموزش­های مغزی و تیراندازی پس آزمون از آزمودنی­ها به عمل آمد و بعد از گذشت یک ماه از هر سه گروه آزمون پیگیری به عمل آمد و یافته­ها در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تحلیل شدند. یافته ها: آموزش نوروفیدبک در هر دو گروه آزمایشی (تیراندازی واقعی و مجازی)در مقایسه با گروه کنترل منجر به بهبود نمرات تیراندازی در آزمودنی­ ها شده بود. بین میزان کاهش خطای تیراندازی گروه ­ها در مرحله­ی پیش­ آزمون- پس ­آزمون و پیش ­آزمون- پیگیری (۰۰۱/۰>P) تفاوت معناداری وجود داشت. در ادامه آزمون تعقیبی توکی به منظور مقایسه میزان اثربخشی گروه­ های آزمایشی انجام شد که بیانگر عدم تفاوت معنادار دو گروه آزمایشی (آموزش مغزی با سلاح واقعی و نیز آموزش مغزی در شرایط واقعیت مجازی) در کاهش خطای تیراندازی دانشجویان دانشگاه بود. نتیجه گیری: آموزش مغزی همراه با آموزش تیراندازی (مجازی و واقعی) منجر به پیشرفت معنادار تیراندازی در افراد تحت آموزش می­ شود. همچنین از آنجایی که اجرای مداخلات در هر دو گروه مجازی و واقعی اثربخشی معناداری داشت می­توان از آموزش تیراندازی مجازی برای آموزش افراد مبتدی بهره برد.

Shooting, Brain Training, Neurofeedback, Virtual Reality, Real Shooting