شهلا علیاری - گروه بهداشت مادران و نوزادان، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
آرمین زارعیان - گروه بهداشت جامعه، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
زهرا حاتمی - دپارتمان ایمونولوژی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محبوبه علیاری شوره دلی - گروه زبان روسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

اهداف: پژوهش حاضر با هدف تبیین تجربه ها و خاطرات معنوی کارکنان بهداشت و درمان در دوران دفاع مقدس به روش تحلیل محتوا طراحی و اجرا گردید. روش ها: این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای تجمیعی انجام گرفت. در مجموع، خاطرات و تجارب ۶۸ نفر از کارکنان بهداشت و درمان بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای مرسوم صورت گرفت. یافته ها: از تجزیه و تحلیل خاطرات، ۶ مقوله و ۲۰ زیر مقوله به عنوان جلوه های معنویت در خاطرات کارکنان بهداشت و درمان در دوران دفاع مقدس استخراج گردید. دسته بندی های به دست آمده از خاطرات مطالعه شده، نشان می دهد که مقوله های اصلی معنویت در این مطالعه عبارت بودند از: ایثار، از خود گذشتگی، انقلاب درونی، خلوص نیت، امدادهای غیبی و صمیمیت و همکاری. نتیجه گیری: فضای معنوی حاکم در دوران دفاع مقدس القا گر این نکته است که بسیاری از کارها با روحیه جان فشانی و ایثارگری قابل حل است، بنابراین واگویه نمودن فضای معنوی حاکم در دوران دفاع مقدس تنها راه چاره برای ارتقای اخلاق پزشکی و حرفه ای در حال حاضر است. بنا به فرمایش مقام معظم رهبری خدمات کارکنان بهداشت و درمان در دوران دفاع مقدس درحقیقت یک مجاهدت و جهاد در راه خدا و مبارزه با دشمنان خدا بود.

معنویت, کارکنان بهداشت و درمان, تحلیل, جنگ تحمیلی, تجربیات