داوود مشکانی فراهانی - مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، تهران، ایران.
سید عباس تولایی - مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، تهران، ایران.
علی فتحی آشتیانی - مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، تهران، ایران.
خدابخش احمدی - مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)، تهران، ایران.

اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی نوروفیدبک بر درمان سردردهای اولیه کارکنان نظامی می باشد. روش ها: این مطالعه یک مطالعه شبه تجربی یک گروهی با پیش آزمون و پس آزمون است. روش نمونه گیری نیز نمونه گیری در دسترس بود. متغییر مستقل مداخله نوروفیدبک و متغییر وابسته فراوانی، شدت و مدت سردرد می باشد. ابزار سنجش نیز فرم روزنگار سردرد بلانچارد بود. بدین منظور تعداد ۱۵ نفر از کارکنان نظامی مبتلا به سردرد اولیه انتخاب شده و قبل از دوره درمان با نوروفیدبک، به مدت یک هفته فرم روز نگار سردرد را به عنوان پیش آزمون تکمیل نمودند. سپس نمونه ها طی ۱۵جلسه ۳۰ دقیقه ای به صورت سه بار در هفته مورد درمان با نوروفیدبک واقع شدند. پس از اتمام درمان، نمونه ها برای یک هفته دیگر فرم روزنگار سردرد را به عنوان پس آزمون تکمیل نمودند و در نهایت نتایج پیش آزمون و پس آزمون با هم مقایسه شدند. نتایج: نتایج تحقیق که از طریق انجام آزمون t همبسته بر روی پیش آزمون و پس آزمون به دست آمد نشان داد، درمان با نوروفیدبک باعث کاهش معنی دار در فراوانی (۰۱/۰>P < /span>)، شدت (۰۱/۰>P < /span>) و مدت (۰۵/۰>P < /span>) سردردهای مراجعین مبتلا به سردرد اولیه شده است.    نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده و کاهش چشمگیر فراوانی، شدت و مدت سردرد، به نظر می رسد درمان با نوروفیدبک به عنوان مداخله رفتاری، می تواند نقش موثری در کاهش و درمان سردردهای اولیه کارکنان نظامی داشته باشد.

سردردهای اولیه, نوروفیدبک, کارکنان نظامی