غلامحسین علیشیری
مصطفی قانعی
لیلا زاهدی شولامی
نوشین بیات
محمدمهدی امام
امیر مسعود جعفری

هدف. سولفور موستارد که به عنوان گاز خردل ‎(MSG)‎ شناخته می شود و در جنگ ایران عراق استفاده شد مسئول آسیب شیمیایی حدود ۱ میلیون بیمار ایرانی است. به نظر می رسد که این بیماران در خطر بیشتری برای ابتلا به استئوپروز به دلیل استفاده از کورتیکواستروئیدها جهت درمان عوارض مزمن و در پاره ای موارد به علت هایپوگونادیسم باشند. مواد و روش کار. این مطالعه یک مطالعه مقطعی ست که بر روی ۵۶ مجروح شیمیایی مورد مواجهه با گاز خردل (ارجاع داده شده به بیمارستان بقیه الله (عج)) و ۲۹ مرد سالم انجام شد. اندازه گیری تراکم معدنی استخوان ‎(BMD)‎ در استخوان فمور و ستون مهره ها با استفاده از تکنیک dual energy x-ray absorptiometry (DEXA)‎ انجام شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS نگارش‎۱۳ ‎ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ۰۵/۰P < ‎ به عنوان سطح معنی دار در نظر گرفته شد.نتایج. اختلاف میانگین تراکم استخوانی در میان بیماران با سابقه تماس با گاز خردل و افراد سالم معنی دار بود (۰۰/۰=P). به طور کلی با ارزیابی های کمی ۳۹/۵ درصد استئوپروز، ۴۶/۵ درصد استئوپنی و ۱۴ درصد تراکم معدنی نرمال در بین بیماران شیمیایی مواجهه یافته به دست آمد. یک رابطه معنی دار بین تماس با گاز خردل و استئوپروز وجود داشت (۰۰/۰=P). بین شاخص توده بدنی ‎(BMI)‎ و تراکم معدنی استخوانهای ستون مهره ها و فمورال ارتباط معنی داری پیدا نشد (۰۵/۰=P). بحث. یک کاهش مشخص در میزان تراکم استخوانهای فمورال و ستون مهره ها در بین بیماران مواجهه شده با گاز خردل وجود داشت. نتایج نشان دهنده افزایش خطر شکستگی در این بیماران است که می تواند شرایط آنها را بدتر کند. تجویز عوامل محافظت کننده استخوان می تواند برای این بیماران سودمند باشد.

تراکم معدنی, استخوان, گاز سولفور موستارد