پایش خشکسالی در دو قرن اخیر در مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از گاه شناختی درختی، مطالعه موردی حوضه کرخه

با اندازه­گیری حلقه­های رویشی سالیانه درختان و ساخت گاه­شناسی از آن­ها، امکان مطالعه و بازسازی شاخص شدت خشکسالی پالمر در محدوده رویشگاه­ها فراهم می­شود. هدف از انجام این پژوهش، بازسازی شاخص شدت خشکسالی پالمر با استفاده از گاه­شناسی درختی و پایش خشکسالی در حوضه کرخه می­باشد. در این تحقیق از شاخص گاه­شناسی درختی منطقه­ای زاگرس مرکزی دو گونه درختی، بلوط ایرانی (Quercus brantii) و بلوط مازو (Quercus infectoria) طی دوره ۱۸۴۰-۲۰۱۰ برای بازسازی شاخص شدت خشکسالی پالمر در حوضه کرخه استفاده شده است. با توجه به همبستگی مثبت و معنادار شاخص شدت خشکسالی پالمر با شاخص گاه­شناسی درختی منطقه­ای، مقادیر شاخص شدت خشکسالی پالمر طی سال­های ۱۸۴۰ تا ۲۰۱۰ بازسازی شد. مقادیر محاسباتی شاخص شدت خشکسالی پالمر و مقادیر بازسازی شده آن در دوره آماری مشترک به خوبی با هم مطابقت دارند. در ادامه وضعیت هیدرولوژیکی در طول دوره گاه­شناسی مورد بررسی قرار گرفت و بر این اساس خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضه کرخه برای سال­های ۱۸۴۰ تا ۲۰۱۰ بررسی شد. شدت و تداوم خشکسالی­ها و همچنین دهه­هایی با بیشترین تعداد رویدادهای خشکسالی و ترسالی تعیین گردید. همچنین نتایج این تحقیق با سایر محققین نیز مقایسه گردید. بر این اساس شدیدترین کم آبی (خشکسالی) در کل دوره بازسازی ۱۸۴۰ تا ۲۰۱۰ برای ایستگاه کاکارضا مربوط به سال­های ۲۰۰۴-۱۹۹۹ بوده است. شدیدترین کم آبی (خشکسالی) بازسازی شده در قرن ۱۹ و ۲۰ به ترتیب در سال­های ۱۸۵۳ تا ۱۸۵۵ و ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۸ بوده است.

Keywords:

شاخص شدت خشکسالی پالمر , اقلیم شناسی درختی , حلقه های درختی , پایش خشکسالی , حوزه کرخه